Wielka Wojna nad Dunajcem: Zabawa i okolice

Authors

Zdzisław Noga (ed)
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie
https://orcid.org/0000-0003-0061-1808
DOI: https://doi.org/10.12797/9788381388450

Keywords:

Zabawa, Tarnów Land, local hstory, The Great War, First World War

Synopsis

Pierwsza wojna światowa była nazywana najpierw Wielką Wojną. Przyniosła ona rzeczywiście wiele nieszczęść na niespotykaną dotąd skalę. Siała śmierć i zniszczenie w całej Europie, także w ziemi tarnowskiej, gdzie została bestialsko zamordowana Karolina Kózkówna. Warto o tym przypominać w szerszym kontekście.
W książce przedstawiono szczegółowo sytuację militarną, działania bojowe w okolicach Zabawy. Pokazano nadto szarą codzienność ludności, życie społeczne i gospodarcze, a także aktywne starania polskich patriotów, których efektem było odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Druga część książki została poświęcona problematyce męczeństwa z perspektywy teologicznej oraz rozwojowi kultu bł. Karoliny Kózkówny.
To ważna lektura dla regionalistów, dla miłośników swojej „małej ojczyzny”, dla nauczycieli, wychowawców i młodzieży szkolnej nie tylko z ziemi tarnowskiej, ale z całej Polski. Jest interesującym studium przypadku, opartym na oryginalnym materiale źródłowym wydobytym z archiwów polskich, austriackich, rosyjskich i ukraińskich. Zawiera wiele nowych ustaleń i nieznanych dotąd, a istotnych i godnych zainteresowania informacji.

Chapters

  • TABLE OF CONTENTS
  • Wstęp .......... 7
    Zdzisław Noga
  • I. KONTEKSTY HISTORYCZNE
  • Zabawa i okolice na dawnych mapach .......... 11
    Zdzisław Noga
    PDF (Open Access)
  • Ziemia Tarnowska w czasie Wielkiej Wojny oraz w pierwszych tygodniach niepodległości (ze szczególnym uwzględnieniem wsi Zabawa). Dramat w trzech aktach .......... 21
    Konrad Meus
    PDF (Open Access)
  • Działalność Naczelnego Komitetu Narodowego w powiecie brzeskim oraz dąbrowskim .......... 37
    Mateusz Drozdowski
    PDF (Open Access)
  • Idea strzelecka i legionowa na ziemi brzeskiej .......... 61
    Krzysztof Kloc
    PDF (Open Access)
  • Bez zwycięzców, bez pokonanych. Działania zbrojne nad dolnym Dunajcem 1914-1915 .......... 73
    Tomasz Woźny
    PDF (Open Access)
  • Moskale nad Dunajcem (1914 rok) .......... 119
    Wacław Szczepanik
    PDF (Open Access)
  • Cmentarz wojenny nr 260 w Zabawie w świetle projektu „Inwentaryzacji grobów, kwater i cmentarzy wojennych w województwie małopolskim” w latach 2008-2018 .......... 135
    Hubert Chudzio
    PDF (Open Access)
  • II. KONTEKSTY TEOLOGICZNE
  • Męczennicy wiary świadkami wolności. Elementy filozofii męczeństwa .......... 151
    Janusz Królikowski
    PDF (Open Access)
  • Rozwój kultu bł. Karoliny Kózkówny w ciągu 35 lat od beatyfikacji .......... 171
    Łukasz Niepsuj
    PDF (Open Access)

Author Biographies

Zdzisław Noga, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

prof. dr hab., Kierownik Katedry Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii w Instytucie Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, Dyrektor Centrum Badań Regionalistycznych na tymże uniwersytecie, członek Międzynarodowej Komisji Historii Miast i wielu innych instytucji naukowych. Redaktor serii wydawniczej Biblioteka Krakowska i współredaktor „Rocznika Krakowskiego”. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół historii Krakowa i dziejów miast w okresie przedrozbiorowym, historii lokalnej i regionalnej, genealogii, historii osadnictwa, geografii i kartografii historycznej. Wydawca atlasów historycznych miast małopolskich i współwydawca pierwszego zdjęcia józefińskiego Galicji, czyli tzw. mapy Miega (Galicja na austriackiej mapie topograficznej 1779-1783, t. 1-15, Kraków–Warszawa 2012-2022).

Konrad Meus, Instytut Historii i Archiwistyki, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

dr hab., adiunkt w Instytucie Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Zastępca Dyrektora Centrum Badań Regionalistycznych na tymże uniwersytecie. Członek zarządu Krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, gdzie odpowiada m.in. za działalność regionalistyczną. Członek Komisji do Badań Historii Niemców w Polsce (od 2022). Redaktor serii wydawniczej Książnica Zatorska i „Rocznika Spytkowickiego”, członek kolegium redakcyjnego czasopisma „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”. Autor i współautor kilku monografii i kilkudziesięciu artykułów z zakresu historii Galicji oraz dawnego pogranicza rosyjsko-austriackiego, w tym przede wszystkim dziejów społeczno-gospodarczych miast galicyjskich. Jego książka Wadowice 1772-1914. Studium przypadku miasta galicyjskiego znalazła się w gronie najlepszych książek historycznych w roku 2014.

Mateusz Drozdowski, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

Zatrudniony w Instytucie Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół odbudowy państwa polskiego w czasie I wojny światowej oraz w trakcie pierwszych lat niepodległości, historii Krakowa w XX w., w ostatnim czasie zaś kwestii międzynarodowych reakcji na przemiany zachodzące w Polsce pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. Autor monografii poświęconej Naczelnemu Komitetowi Narodowemu.

Krzysztof Kloc, Instytut Historii i Archiwistyki, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

dr hab., zatrudniony w Instytucie Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, sekretarz Komisji Biograficznej PAU. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół historii irredenty polskiej XIX/XX w., dziejów obozu piłsudczykowskiego oraz biografistyki. Laureat m.in. Konkursu Historycznego Ministra Spraw Zagranicznych na najlepszą publikację z zakresu historii polskiej dyplomacji (2018). Ostatnio wydał: Piłsudski. Studium fenomenu Komendanta (2021).

Tomasz Woźny, Towarzystwo Badań nad Pierwszą Wojną Światową

Z wykształcenia prawnik, od lat zajmuje się tematyką I wojny światowej i historią wojskowości austro-węgierskiej. Autor kilkunastu artykułów poświęconych temu zagadnieniu, uczestnik konferencji naukowych i popularnonaukowych w Polsce i na Słowacji. Członek Stowarzyszenia Aktywnej Ochrony Cmentarzy z I Wojny Światowej w Galicji Crux Galiciae oraz Towarzystwa Badań nad Pierwszą Wojną Światową.

Wacław Szczepanik, Muzeum Krakowa

dr, autor rozprawy „Austriacki garnizon w Tarnowie w latach 1772-1918” (2016, UJ). Kustosz muzealny, kurator wystaw (Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Muzeum Krakowa). Opublikował kilkadziesiąt prac naukowych i popularnonaukowych z zakresu historii wojskowej I wojny światowej, dziejów Polaków w armii austro-węgierskiej, historii Galicji, prozopografii wojskowej, a także historii regionalnej.

Hubert Chudzio, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

dr hab., prof. UP, zatrudniony w Instytucie Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Współpracuje z Biblioteką Polską w Paryżu oraz placówkami naukowymi i kulturalnymi w Londynie i Nowym Jorku. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół dziejów powstania listopadowego, Wielkiej Emigracji, Księstwa Warszawskiego, peregrynacji Polaków na Bliskim Wschodzie i w Afryce, przymusowych migracji. Dyrektor Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń w Krakowie. Prowadził 19 zagranicznych ekspedycji naukowych na pięciu kontynentach. Dokumentalista polskich ekspedycji archeologicznych w Egipcie, Gwatemali i na Cyprze. Dziennikarz, reżyser filmów dokumentalnych. Wielokrotnie nagradzany za działalność naukową i filmową. Członek prestiżowego The Explorers Club w Nowym Jorku.

Janusz Królikowski, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Kapłan diecezji tarnowskiej od 1988 roku, prof. dr hab., wykładowca teologii wschodniej na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża w Rzymie (1996-1999), wykładowca teologii dogmatycznej na Wydziale Teologicznym Sekcja w Tarnowie Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie (od 1997); wykładowca mariologii w Instytucie Maryjno-Kolbiańskim „Kolbianum” w Niepokalanowie (UKSW, od 2010). Członek Polskiego Towarzystwa Mariologicznego (od 2021 przewodniczący), Towarzystwa Teologów Dogmatyków (członek zarządu), Polskiego Towarzystwa Teologicznego Oddział w Tarnowie, członek zwyczajny Międzynarodowej Papieskiej Akademii Maryjnej w Rzymie. Konsultor Komisji Maryjnej Episkopatu Polski.

Łukasz Niepsuj, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Kapłan diecezji tarnowskiej, dr teologii w zakresie teologii moralnej i katolickiej nauki społecznej, wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie oraz na Wydziale Teologicznym Sekcja w Tarnowie Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, przewodniczący Diecezjalnej Komisji ds. Pamięci i Kultu Świętych w Tarnowie oraz postulator w procesie kanonizacji bł. Karoliny Kózkówny.

Noga-Wielka-Wojna-nad-Dunajcem

Downloads

Look inside
PDF (Open Access)

Published

March 3, 2023

Categories

Copyright (c) 2022 Zdzisław Noga (Volume editor) + et al.

Details about the available publication format: PDF (Open Access)

PDF (Open Access)

ISBN-13 (15)

978-83-8138-844-3

Details about the available publication format: Paperback

Paperback

ISBN-13 (15)

978-83-8138-845-0