Akta sejmikowe województwa bełskiego : lata 1696-1772 (1792)

W 2020 r. ukazał się pierwszy tom akt sejmiku bełskiego zatytułowany „Akta sejmikowe województwa bełskiego. Lata 1572-1655”. We Wstępie do tego tomu wydawcy szczegółowo omówili dzieje akt bełskich oraz pierwsze plany i próby ich opublikowania w serii wydawniczej „Akta Grodzkie i Ziemskie”. Scharakteryzowano tam również pozostałą po tych planach spuściznę Wojciecha Hejnosza, która była dla wydawców pierwszą inspiracją do podjęcia wysiłku edycji tych materiałów. Wydając kolejny tom zawierający akta sejmikowe województwa bełskiego czujemy się więc zwolnieni z obowiązku powtarzania informacji zawartych we wcześniejszej publikacji. Podkreślić należy jedynie, że podobnie jak w przypadku tomu obejmującego lata 1572-1655, także w niniejszym, udostępnianym czytelnikowi, materiały zgromadzone przez Wojciecha Hejnosza stały się jedynie wstępną podstawą do dalszych prac. Wszystkie poczynione przez niego odpisy zostały zweryfikowane w księgach grodzkich bełskich, poprawiono omyłki i uzupełniono opuszczenia. Przy okazji udało się odnaleźć szereg nowych materiałów, albo to przeoczonych, albo celowo nie uwzględnionych przez Hejnosza (ze względu na odmienny, mocno ograniczony model edycji obowiązujący w serii „Akta Grodzkie i Ziemskie”). Same odpisy, wykonane przez przedwojennego wydawcę, stały się podstawą edycji jedynie w przypadkach, gdy materiały źródłowe zaginęły lub ze względu na zły stan nie są obecnie udostępniane. Wydawcy dokonali również kwerend uzupełniających we wszystkich zachowanych i odnalezionych księgach pozostałych grodów województwa bełskiego – w Busku (Centralnij deržavnij ìstoričnij archiv Ukraїni we Lwowie), Grabowcu i Horodle (Archiwum Państwowe w Lublinie, Nacional’ny Gistaryczny Archiv Belarusi w Mińsku). Pozwoliło to na odnalezienie wielu cennych, a nie uwzględnionych przez Hejnosza materiałów. Wreszcie kwerenda objęła również inne zbiory biblioteczne i archiwalne. Należą do nich zbiory Biblioteki XX. Czartoryskich, Biblioteki PAU i PAN oraz Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, Archiwum Głównego Akt Dawnych, Biblioteki Narodowej i Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie, Biblioteki Ossolineum we Wrocławiu, Biblioteki PAN w Kórniku, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie. Kwerenda objęła również szereg placówek zagranicznych: Centralnij deržavnij ìstoričnij archiv Ukraїni w Kijowie, Lviv’ska Nacional’na Naukova Bibliateka Ukrainy we Lwowie, Nacional’na Bibliateka Ukrainy w Kijowie, Nacianal’ny Gistaryczny Archiu Belarusi w Mińsku, Hauptstaatsarchiv w Dreźnie.
Krótkiego wyjaśnienia wymaga fakt, że jako drugi w kolejności wydany zostanie tom obejmujący akta powstałe w latach 1696-1772 (1792). Wydawcy prowadzili początkowo prace nad tomem obejmującym lata 1656-1695. Okazało się jednak, że wiele odpisanych wcześniej materiałów wymaga ponownej konfrontacji z oryginałami, a to wiązało się z kwerendami uzupełniającymi we Lwowie. Niestety, z powodu pandemii COVID okazały się one przez dłuższy czas niemożliwe. Z tego względu podjęto decyzję, aby w pierwszej kolejności wydać niniejszy tom, obejmujący czasy saskie i stanisławowskie, natomiast jako trzeci i ostatni do rąk czytelników trafi tom obejmujący drugą połowę XVII w. Jego wydanie zaplanowane jest na 2022 r.

Ze wstępu