Testamenty mieszczan bocheńskich (XVI-XVII wiek)
Synopsis
THE LAST WILLS OF THE BURGHERS OF BOCHNIA (SIXTEENTH AND SEVENTEENTH CENTURIES)
A will carries substantial amounts of information about the life of the person who wrote it, dictated it or accepted the existing form. In this work, the last will is presented as a document subject to conventions and a source revealing an image, albeit an incomplete one, of the testator. 531 burghers’ wills were analysed (261 belonging to men, 256 to women, 14 to married couples) of the 635 surviving last wills of the inhabitants of modern Bochnia, almost 98% of which were entered in the municipal records. The main sources queried were the municipal records, but also other sources held in Kraków archives and others: the National Archives, the Archives of the Province of the Bernardine Fathers, the Archives of the Metropolitan Curia and St. Nicholas Parish in Bochnia. The timeframe of the book is determined by the state of preservation of the sources. One of the oldest burgher wills analysed was written by Mikołaj Długosz in 1487, while the most recent document by Grzegorz Serkowski was dated 1787. As it is difficult to draw conclusions on the basis of just ten extant wills from the eighteenth century, this century was not included in the study, nor was the fifteenth century.
Chapters
-
TABLE OF CONTENTS
-
1. WSTĘP
-
Stan badań .......... 13
-
Postrzeganie testamentu w Bochni .......... 21
-
Baza źródłowa .......... 27
-
Ramy czasowe i problemy badawcze .......... 31
-
Metodologia i konstrukcja pracy .......... 35
-
2. KULTURA TESTOWANIA
-
Rozwój kancelarii miejskiej pod kątem testowania .......... 43
-
Członkowie zborów wobec testowania .......... 61
-
Barokowa vanitas .......... 79
-
Testowanie jako wydarzenie .......... 89
-
Przyczyny i okoliczności spisywania testamentów .......... 106
-
Poza czasem wyjątkowym .......... 107
-
Wobec nagłej śmierci .......... 116
-
Spis rzeczy jako integralna część testamentu .......... 153
-
3. TESTAMENT JAKO PALIMPSEST
-
Oczekiwania testatorów .......... 164
-
Oddziaływanie szkolnictwa parafialnego .......... 173
-
Urzędnicy jako strażnicy formy .......... 178
-
Między oralnością a piśmiennością .......... 188
-
Wzorce kulturowe .......... 193
-
Język i jego reguły .......... 200
-
Relacyjny aspekt testamentu .......... 207
-
4. STRUKTURA I RETORYCZNOŚĆ TESTAMENTÓW
-
Formuły urzędowe .......... 216
-
Datacja .......... 228
-
Inwokacje .......... 231
-
Intytulacja .......... 236
-
Arenga, narracja i promulgacja .......... 239
-
Dyspozycje .......... 256
-
Sankcje, klauzule i aprekacje .......... 262
-
Pożegnania .......... 270
-
Westchnienia .......... 277
-
Unieważnienie lub zmiana testamentu .......... 280
-
Pamięć w testamentach .......... 284
-
Performatywy – słowa zmieniające rzeczywistość .......... 289
-
5. TESTATORZY
-
Przedstawiciele władz miejskich .......... 300
-
Osoby związane z żupą bocheńską .......... 308
-
Rzemieślnicy i handlarze .......... 315
-
Słudzy kościelni .......... 329
-
Kobiety jako testatorki .......... 333
-
Struktura majątkowa testujących .......... 342
-
Zasięg terytorialny kontaktów testatorów .......... 350
-
Deklarowany majątek nieruchomy .......... 362
-
Świat rzeczy – przywiązanie do dóbr materialnych .......... 369
-
6. RELACJE RODZINNE I SPOŁECZNE
-
Relacje rodzinne .......... 383
-
Egzekutorzy i opiekunowie .......... 421
-
Służba .......... 431
-
7. POBOŻNOŚĆ MIESZCZAŃSKA
-
Korporacjonistyczny wymiar pobożności mieszczańskiej .......... 439
-
Osobista relacja z sacrum .......... 449
-
Współuczestnictwo w utrzymaniu lokalnych kościołów .......... 472
-
Przedmioty osobiste przeznaczane na cele kultu .......... 483
-
Pogrzeb mieszczański w Bochni .......... 488
