Reformacja: między ideą a realizacją : aspekty europejskie, polskie, śląskie
Streszczenie
Reformacja była wielką ideą reformy chrześcijańskiej i nadzieją na odrodzenie Kościoła, wiary i życia chrześcijańskiego. Także z perspektywy współczesnej – po 500 latach od jej symbolicznego zapoczątkowania przez Marcina Lutra w 1517 r. – postrzegana jest zgodnie i niezależnie od prezentowanych przekonań religijnych, filozoficznych i historiograficznych jako wydarzenie przełomowe. Miała ona bowiem olbrzymie konsekwencje nie tylko dla doktryny, myśli religijnej i pojmowania wiary. Wpłynęła bezpośrednio także na pojawienie się nowych form organizacji i struktur kościelnych oraz na nowy sposób funkcjonowania w tym zakresie państw i różnorodnych terytoriów politycznych we wczesnonowożytnej Europie. Ponadto w tamtej epoce wiara i wyznanie nie stanowiły osobnej sfery, którą można by rozważać i opisywać jako wyodrębniony od innych segmentów ówczesnego życia społeczno-politycznego fenomen historyczny, a kościół jako instytucja nie był wyodrębnioną i ograniczoną tylko do zadań w zakresie ceremonii i nauczania religijnego organizacją. Kościół i religia były związane z całością ówczesnych systemów polityczno-społecznych. Tworzyły z nimi integralną całość zarówno w wymiarze duchowym, kulturowym i kulturalnym, także w wymiarach ściśle pragmatycznych, związanych z funkcjonowaniem władzy, jak i ze zorganizowaniem społeczno-politycznym ówczesnych społeczności. Dominowały w tworzeniu społecznych norm funkcjonowania ówczesnych ludzi. Z drugiej strony idee religijne, wyznaniowe czy kościelne nie tylko oddziaływały na różnorodne aspekty egzystencji społeczności chrześcijańskich, ale też same pod ich wpływem ulegały przekształceniom.
Rozdziały
-
TABLE OF CONTENTS
-
Reformacja: między ideą a realizacją – aspekty europejskie, polskie, śląskie. Wprowadzenie .......... 7
-
Reformation: zwischen Idee und Umsetzung – europäische, polnische und schlesische Aspekte .......... 17Geleitwort
-
I. W WYMIARZE EUROPEJSKIM - PROBLEMY HISTORIOGRAFICZNE / IN DER EUROPÄISCHEN DIMENSION – DIE HISTORIOGRAPHISCHE PROBLEME .......... 28
-
Die vermeintlich langsame(re) Reformation in Skandinavien. Anmerkungen zur Reformation und zum historischen Diskurs .......... 31
-
Pastorzy historycy. Obraz początków reformacji w pracach Abrahama Gottloba Rosenberga i Johanna Adama Hensela .......... 54
-
II. W OBSZARZE PAŃSTWA POLSKO-LITEWSKIEGO / IM BEREICH DES POLNISCH-LITAUISCHEN STAATES .......... 75
-
Model chrześcijańskiego postępowania w świetle dwóch druków polemicznych z połowy XVI wieku .......... 77
-
Krytyka reformacji w kaznodziejstwie staropolskim .......... 115
-
Rola duchownych ewangelickich śląskiego pochodzenia w organizowaniu Kościoła luterańskiego w Gdańsku (Prusach Królewskich) w XVI –XVII wieku .......... 121
-
III. W RAMACH KRÓLESTWA CZESKIEGO / IM RAHMEN DES KÖNIGREICHS BÖHMEN .......... 145Im Rahmen des Königreichs Böhmen
-
Między Rzymem i… Konstantynopolem. Reformacyjna sekularyzacja państwa jako epistemologiczny defekt (nie tylko) współczesnej nauki .......... 147
-
Landesherr liches Kirchenregiment und die Klöster während der Krise. Die Klosterpolitik Ferdinands I. (1526–1564) in der reformatorischen Oberlausitz .......... 165
-
Ślikowie i ich rola w rozwoju reformacji na obszarach zachodnich Czech. Początki reformacji w zachodnich Czechach .......... 191
-
IV. ŚLĄSK - SZKOLNICTWO W NURCIE REFORMACJI / SCHLESIEN - SCHULWESEN IN DER STRÖMUNG DER REFORMATION .......... 215
-
Die lutherischen Schulordnungen in den Nebenländern der Böhmischen Krone im 16. und frühen 17. Jahrhundert .......... 217
-
Wunsch und Wirklichkeit. Schlesische Schulen und die Einführung einer Reformation .......... 235
-
V. ŚLĄSK - WYMIAR INTELEKTUALNY REFORMACJI / SCHLESIEN - DIE INTELLEKTUELLE DIMENSION DER REFORMATION .......... 257
-
Schwenckfeldische, reformierte und katholische Kritik der lutherischen Reformation anhand schlesischer Quellen .......... 259
-
Lutherische Geistlichkeit im Herzogtum Teschen unter den Piasten .......... 281
-
Polnische Reformationsdrucke aus dem Teschner Schlesien .......... 299
-
VI. NOWA, SPÓŹNIONA, REWITALIZOWANA REFORMACJA? / DIE REFORMATION - NEU, VERSPÄTET, REVITALISIERT? .......... 319
-
Bestrebungen des schlesischen Adels für den Bau der Kirchen nach 1740 (im Lichte des im Geheimen Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz erhaltenen Quellenmaterials) .......... 321
Bibliografia
