Wiejski dom jako wartość .......... 81

Authors

Halina Kurek
Uniwersytet Jagielloński, Kraków
https://orcid.org/0000-0002-9578-7293

Synopsis

VILLAGE HOUSE AS A VALUE

The subject of the article is a village house as the key concept and centre of the system of values in a rural linguistic and cultural community (Bartmiński 1997, 11). The concept is understood here as a “domesticated place” because, in a village, a house is not just a building in which people live surrounded by a natural, rural landscape, but it also includes farm buildings, farmyard and nature within the area. In the text, I perceive a village house in two dimensions: as a material value and a social value (Bartmiński 1997, 14). Since a house has its own subjectivity, such subjectivity is also a part of the elements that constitute its essence: kitchen, table, furnace, farm tools, farm animals, and nature surrounding the house. However, the most important part of the subjectivity of a village house is a man who, because of his ancestors, was assigned to this house. Thus, further concepts, such as father, mother, family, as well as the local rural community, become involved in the social meaning of the lexeme in question. Within the last several decades, social-cultural transformations of rural space have slightly modified the image of a village house, but they have not changed its valuing which has always been high and very positive.

Author Biography

Halina Kurek, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

Prof. dr hab., profesor zwyczajny na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego; kierownik Katedry Lingwistyki Kulturowej i Socjolingwistyki. W latach 1971–1976 studiowała polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracę doktorską obroniła w roku 1981, habilitowała się w roku 1991, w roku 1996 uzyskała tytuł naukowy profesora, a w roku 2004 stanowisko profesora zwyczajnego UJ. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na opisie przemian polszczyzny mówionej miast i wsi ujmowanych w aspekcie socjolingwistycznym, kulturowym i komunikacyjnym, a także wokół onomastyki i kultury języka polskiego. Jest autorką ponad stu trzydziestu prac naukowych, w tym książek: Metodologia socjolingwistycznego badania fonetyki języka mówionego środowisk wiejskich (na przykładzie kilku wsi Beskidu Niskiego) (1990); Przemiany językowe wsi regionu krośnieńskiego. Studium socjolingwistyczne (1995); Przemiany leksyki gwarowej na Podkarpaciu (2003); Polszczyzna mówiona inteligencji (2008); oraz współautorką: Bibliografii dialektologii polskiej (od roku 1976 do 1980) (1986); Bibliografii dialektologii polskiej (od roku 1981 do 1985) (1990); Wyboru tekstów języka mówionego mieszkańców Krakowa (1979), a także redaktorem kilkunastu tomów zbiorowych, w tym serii Podkarpackie spotkania. Literatura – Język – Kultura. Jest przewodniczącą Komisji Językoznawstwa PAN (Oddział w Krakowie) oraz członkiem kilku towarzystw naukowych i regionalnych.

Published

20 November 2025

How to Cite

Kurek, H. (2025) “Wiejski dom jako wartość . 81”, in Rutkovska, K. , Niebrzegowska-Bartmińska, S. , and Ragaišienė, V. (eds.) Badania nad kulturą regionu. Poland: Księgarnia Akademicka Publishing (Studia polsko-litewskie), pp. 81–91. doi:10.12797/9788383682532.06.