Między obowiązkami, przywilejami a prawem Rzeczypospolitej XVI-XVIII w.: Konfederacje staropolskie
Słowa kluczowe:
konfederacje staropolskie, XVI-XVIII, konfederacje wojskowe, Rzeczypospolita Obojga Narodów, konfederacja targowickaStreszczenie
Konfederacje staropolskie były ważną instytucją życia publicznego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a ich znaczenie ciągle wymaga badań. W pamięci historycznej Polaków wyobrażenia na temat konfederacji zdominowane są przede wszystkim przez symboliczne wydarzenia z nimi związane, jak choćby konfederacja targowicka i rozbiory. Tego rodzaju uproszczenia łatwo można odnaleźć nie tylko w prasie, ale i w podręcznikach, tymczasem specyfika tego rodzaju aktywności społecznej była głęboko wpisana w kulturę polityczną i mentalność nie tylko stanu szlacheckiego, lecz także duchowieństwa czy mieszczaństwa. Konfederacja stanowiła przejaw troski o państwo i jego losy, choć mogła być motywowana przez interesy religijne czy ekonomiczne. Tradycja organizowania konfederacji sięgała średniowiecza, a w epoce wczesnonowożytnej funkcjonowała przez cały okres istnienia Rzeczypospolitej; trzeba jednak pamiętać, że jej charakter ulegał ewolucji i tylko pozornie możemy mówić o tym samym zjawisku w XVI i XVIII w.
Różnorodność tematów i perspektyw podjętych przez autorów studiów zamieszczonych w niniejszym zbiorze wydaje się oferować przegląd najważniejszych zagadnień związanych z funkcjonowaniem instytucji konfederacji w państwie staropolskim, choć oczywiście nie jest i nie może być to ujęcie zamknięte.
Rozdziały
-
SPIS TREŚCI
-
Wykaz skrótów .......... 7
-
Wstęp .......... 9
-
Konfederacje w prawie ustrojowym Rzeczypospolitej .......... 13
-
Konfederacje wojskowe w Rzeczypospolitej w historiografii .......... 29
-
Konfederacja wiślicka z 1606 roku .......... 41
-
Lubomirscy wobec rokoszu sandomierskiego .......... 63
-
„Nie jest łatwe żadnym sposobem ugaszenie tego ognia”. Problem konfederacji lwowskiej z 1622 r. w korespondencji nuncjusza Cosimo de Torresa z Sekretariatem Stanu Stolicy Apostolskiej .......... 85
-
Początki konfederacji wojska koronnego pod laską Adama Ostrzyckiego w 1665 roku .......... 107
-
Awantury o związek wojska litewskiego w bezkrólewiu po śmierci Jana Sobieskiego i kwestia jego inspiracji przez Marię Kazimierę .......... 135
-
Partykularne konfederacje wojewódzkie w prowincji małopolskiej w obronie Stanisława Leszczyńskiego w latach 1733-1734 .......... 153
-
Konfederacje sejmowe w epoce stanisławowskiej .......... 183
-
Konfederacje w opiniach sejmików poselskich w czasach Rady Nieustającej .......... 203
-
Wokół konfederacji targowickiej. Adam Chmara, ostatni wojewoda miński, wobec upadku Rzeczypospolitej .......... 227
-
Litwa i Konfederacja Generalna Królestwa Polskiego w 1812 roku .......... 243
Bibliografia
