Między kropkami: Studia nad polską interpunkcją (1770–1936)
Słowa kluczowe:
18th to 20th century, development of Polish punctuation, grammar textbooks, rhetorical-intonational punctuation, spelling rules, syntacticlogical punctuationStreszczenie
Książka prezentuje wyniki badań nad rodowodem polskiej myśli interpunkcyjnej, a jej podstawą materiałową są opracowania o charakterze metajęzykowym wydane w okresie ponad 150 lat. Korpus badawczy stanowią cztery zespoły źródeł: rozprawy w całości poświęcone sztuce przestankowania (Feliksa Bentkowskiego, Floriana Łagowskiego, Wiktora Wąsika), podręczniki gramatyki, zbiory zasad pisowni oraz dwa najstarsze czasopisma językoznawcze, tj. „Poradnik Językowy” i „Język Polski”. W historycznym rozwoju interpunkcji można wyodrębnić dwa zasadnicze etapy odpowiadające najpierw oralności, a więc podporządkowaniu aktowi żywej mowy, uzależnieniu od głosowego kształtu wypowiedzi, a następnie piśmienności i związanej z nią cichej, indywidualnej lektury. W trakcie takiej lektury porcje sensu były odmierzane inaczej aniżeli przy wygłaszaniu tekstu, odpowiadały im jednostki składniowe. Wskazane dwa etapy w dziejach interpunkcji wyznaczyły kierunek ewolucji refleksji nad nią i zostały poświadczone w opracowaniach poświęconych sztuce przestankowania. Właśnie w takich źródłach poszukiwano śladów procesu kształtowania się i upowszechniania interpunkcji traktowanej jako część składni, a więc wyższego poziomu organizacji języka. Owe ślady odkryto przede wszystkim w traktatach interpunkcyjnych, podręcznikach gramatyki, zwłaszcza w częściach poświęconych składni, które mogły stanowić integralną część podręcznika lub były wydawane osobno, oraz w zbiorach zadań i ćwiczeń związanych z poprawnym przestankowaniem.
Z recenzji prof. dr. hab. Edwarda Łuczyńskiego: Książka Między kropkami. Studia nad polską interpunkcją (1770–1936) to pozycja napisana z pasją, będąca dowodem niewątpliwej erudycji autorki. To cenne studium naukowe, przybliżające czytelnikowi burzliwe dzieje kształtowania się polskiej normy interpunkcyjnej.
Rozdziały
-
SPIS TREŚCI
-
CZĘŚĆ I. W POSZUKIWANIU ŹRÓDŁA POLSKIEJ MYŚLI INTERPUNKCYJNEJ – OD WALENTEGO SZYLARSKIEGO DO STANISŁAWA JODŁOWSKIEGO
-
Rozdział 1. W stronę teorii interpunkcji – traktaty interpunkcyjne XIX i początku XX wieku .......... 15
-
Rozdział 2. W stronę praktyki interpunkcyjnej – podręczniki gramatyki od końca XVIII do początku XX wieku .......... 41
-
Rozdział 3. Interpunkcja a prawidła pisowni w XIX i na początku XX wieku .......... 83
-
Rozdział 4. Stanisław Jodłowski jako twórca zasad współczesnej polskiej interpunkcji .......... 119
-
CZĘŚĆ II. O DWUKROPKU I CUDZYSŁOWIE TUDZIEŻ O INNYCH ZNAKACH PISARSKICH W „PORADNIKU JĘZYKOWYM” I „JĘZYKU POLSKIM”
-
Rozdział 5. Funkcje dwukropka i cudzysłowu w polskich opracowaniach dotyczących interpunkcji (1770‒1936) .......... 141
-
Rozdział 6. O znakach pisarskich na łamach „Poradnika Językowego” i „Języka Polskiego” .......... 167
-
CZĘŚĆ III. ANEKS ORTOGRAFICZNY
-
Głosy reformistów i Reytanów obecnej pisowni w walce o ortografię 1935 i 1936 roku .......... 199
Bibliografia
