Klasztor bernardynek pw. św. Agnieszki w Krakowie: 1459-1788
Słowa kluczowe:
bernardynki, klasztor św. Agnieszki, KrakówStreszczenie
Niniejsza monografia stanowi opracowanie dziejów pierwszego klasztoru bernardynek na ziemiach polskich, pw. św. Agnieszki, znajdującego się niegdyś w Krakowie, na przedmieściu Stradom, w pobliżu tzw. Mostu Królewskiego. Losy mieszkanek konwentu przez ponad trzy wieki nierozerwalne były zarówno z historią miasta, jak i lokalnego Kościoła. Cezurę początkową pracy wyznacza rok 1459, kiedy z inicjatywy hojnego
fundatora i dobrodzieja Jana Hinczy z Rogowa rozpoczęto wznoszenie świątyni oraz pierwszych klasztornych zabudowań. Za datę krańcową przyjęto z kolei rok 1788. W tym okresie z inicjatywy prymasa Michała Poniatowskiego, pełniącego równocześnie urząd administratora biskupstwa krakowskiego, przeprowadzono kasatę klasztoru, a bernardynki zmuszono do przeniesienia się do konwentu św. Józefa, znajdującego się przy obecnej ul. Poselskiej. Należy wyrazić nadzieję, iż zaprezentowana praca ma szansę wypełnić dotychczasową lukę w badaniach nad historią bernardynek z klasztoru św. Agnieszki. Zamierzeniem leżącym u podstaw podjętych poszukiwań naukowych było bowiem pragnienie przywrócenia stradomskim zakonnicom należnej pamięci w powszechnym odbiorze społecznym i ich zaszczytnej pozycji wśród grona żeńskich wspólnot znajdujących się na terenie Krakowa, ugruntowanej przez trzy wieki chwalebnej historii. Pragnieniem autorki było ponadto, by w szerszej świadomości utrwaliło się przekonanie, że spuścizna bernardynek od św. Agnieszki to coś więcej niż jedynie mury świątyni znajdującej się obecnie w posiadaniu parafii garnizonowej czy nazwa ulicy położonej na Stradomiu, w sąsiedztwie ich dawnej siedziby. Zasadne jest więc przywołanie wciąż aktualnych słów Marcelego Nałęcz-Dobrowolskiego, który opisując na początku XX w. zrujnowane w następstwie kasaty wnętrze kościoła i resztki zabudowań konwentu przylegających do jego północnej ściany, zanotował: „Sklepienia krzyżowe lub klasztorne, mroczne, długie korytarze, przypominają jednak co chwila, że to przecież klasztor, i to kiedyś sławny!”.
Rozdziały
-
SPIS TREŚCI
-
WSTĘP .......... 9
-
I. FUNDACJA KLASZTORU I KOŚCIOŁA PW. ŚW. AGNIESZKI W KRAKOWIE I JEGO KASATA W 1788 R.
-
1. Geneza wspólnoty bernardynek w Krakowie .......... 25
-
2. Powstanie klasztoru i kościoła pw. św. Agnieszki .......... 38
-
3. Kasata klasztoru .......... 90
-
II. PRZEPISY PRAWNE REGULUJĄCE FUNKCJONOWANIE KLASZTORU
-
1. Reguła Trzeciego Zakonu św. Franciszka zatwierdzona przez papieża Mikołaja IV .......... 103
-
2. Ustawy papieskie nadane przez o. Gabriela Rangoniego z Werony i inne ustawy przedtrydenckie .......... 111
-
3. Reforma potrydencka .......... 127
-
4. Uchwały kapituł bernardyńskich i prawne odniesienia do bernardynów .......... 152
-
III. ŻYCIE W KLASZTORZE
-
1. Rekrutacja do klasztoru .......... 168
-
2. Etapy życia klasztornego .......... 230
-
3. Wydarzenia nadzwyczajne .......... 259
-
IV. ORGANIZACJA WEWNĘTRZNA KLASZTORU I ŻYCIE DUCHOWE
-
1. Urzędy klasztorne .......... 297
-
2. Familia klasztorna – rezydentki i służba .......... 356
-
3. Spowiednicy i kapelani .......... 360
-
4. Duchowość .......... 388
-
V. ŹRÓDŁA UTRZYMANIA KLASZTORU
-
1. Sposób zarządzania sprawami gospodarczymi .......... 419
-
2. Dochody stałe .......... 428
-
3. Dochody jednorazowe .......... 445
-
4. Wydatki .......... 458
-
ZAKOŃCZENIE .......... 465
