Wartości i wartościowanie a ludowe nazwy roślin .......... 121

Authors

Ilona Kulak
Wydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
https://orcid.org/0000-0002-4229-6087

Synopsis

VALUES AND VALUATION VS FOLK NAMES OF PLANTS

Folk names of plants are a example of evaluative vocabulary and vocabulary that expresses values. They usually provide indirect information about people’s positive or negative attitudes towards individual elements of the plant world. The plant lexis is also a valuable source of knowledge about the nominating subject, his or her experiences and conceptualisation of the surrounding reality. The article therefore shows selected ways of valuing plants by giving them specific names and the values that are preserved in these names: existential, material, economic, religious, etc. The material basis of the analysis are phytonyms and their folk etymologies, collected in the north of Podhale in 2016–2017, cf. e.g. prawdziwy dzwonek (Campanula patula), głuchy owies (Avena fatua), psica (Nardus stricta), piorunica (Alchemilla pastoralis). The first part of the text presents several types of names, distinguished by the way in which they express evaluation. Attention is also given to the relationship between the types of naming structures and the positive (e.g. medicinal, economic) or negative (e.g. intoxicating, poisonous) properties of herbs. The second part of the sketch presents the values of the community “stored” in the meanings of the folk names of plants.

Author Biography

Ilona Kulak, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

Doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, adiunkt w Katedrze Lingwistyki Kulturowej i Socjolingwistyki Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, wcześniej leksykograf w Pracowni Wielkiego Słownika Języka Polskiego Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie i członek zespołu opracowującego Korpus Spiski. Współpracownik Komisji Dialektologicznej Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk i Komisji Socjolingwistyki afiliowanej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów. Autorka monografii Ludowy obraz człowieka utrwalony w nazwach roślin. Na przykładzie leksyki górali rabczańskich (2022) oraz kilkunastu artykułów naukowych. Jej prace dotyczą przede wszystkim języka w ujęciu etno- i socjolingwistycznym, ze szczególnym uwzględnieniem polszczyzny mieszkańców południowej Małopolski. Obecnie ukierunkowana na badania języka Polonii amerykańskiej.

Pages

121-134

Published

20 November 2025

How to Cite

Kulak, I. (2025) “Wartości i wartościowanie a ludowe nazwy roślin . 121”, in Rutkovska, K. , Niebrzegowska-Bartmińska, S. , and Ragaišienė, V. (eds.) Badania nad kulturą regionu. Poland: Księgarnia Akademicka Publishing (Studia polsko-litewskie), pp. 121–134. doi:10.12797/9788383682532.08.