Keywords, Culturemes, Cultural Concepts .......... 11

Authors

Jerzy Bartmiński
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
https://orcid.org/0000-0003-2252-6516

Synopsis

Two main variants of the term keyword are: (i) in computer science, a word used for indexing the content of documents and in information retrieval; (ii) in linguistics, a word characteristic of a given text, a “thematic word”. A survey of approaches and views is proposed here, with the crucial question of what keywords are actually keys to. They may provide access to an individual text, to the work of an author, to a functional style or a discipline, as well as to the entire national literature or culture. In this latter sense, the notion of keywords largely overlaps with that of culturemes. However, the most promising perspective is to relate keywords to values or axiologically rich “cultural concepts”.

Author Biography

Jerzy Bartmiński, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin

Emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1992–2009 kierownik Zakładu Tekstologii i Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego Instytutu Filologii Polskiej UMCS; w latach 2008–2015 – kurator Pracowni „Archiwum Etnolingwistyczne UMCS”; od 2008 roku kierownik Zespołu Etnolingwistycznego IS PAN i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej do prac nad Słownikiem stereotypów i symboli ludowych; przewodniczący Komisji Etnolingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów i podobnej komisji w Komitecie Językoznawstwa PAN. Jego zainteresowania badawcze to: etnolingwistyka, aksjologia, tekstologia i genologia, folklorystyka. Autor ponad 800 publikacji, w tym 14 książek: O języku folkloru (1973); O derywacji stylistycznej. Gwara ludowa w funkcji języka artystycznego (1997); Nazwiska obce w języku polskim. Problemy poprawnościowe. Słownik wymowy i odmiany (współaut. I. Bartmińska, 1978, wyd. 2 – 1992, wyd. 3 – 1997); Folklor, język, poetyka (1990); Jazykovoj obraz mira očerki po ètnolingvistike (Moskva 2005); Językowe podstawy obrazu świata (2006, wyd. 5 – 2012); Stereotypy mieszkają w języku (2007, wyd. 2 – 2009); Aspects of Cognitive Linguistics (London 2009, reprinted 2010; paperback 2012); Tekstologia (współaut. S. Niebrzegowska-Bartmińska, 2009, wyd. kolejne: 2010, 2011, 2012); Jezik – slika – svet. Etnolingvističke studije (Beograd 2011); Polskie wartości w europejskiej aksjosferze (2014); Jazyk v kontekstu kultury. Dvanáct statí z lublinské kognitivní etnolingvistiky (Praha 2016); Język w kontekście kultury, czyli co dziś znaczy metafora „europejski dom”? (2018); Ludzie, których spotkałem. Sylwetki i wspomnienia (2021). Autor koncepcji i redaktor Słownika stereotypów i symboli ludowych (1996, 1999, 2012, 2017–2022). Założyciel i redaktor „Etnolingwistyki” (t. 1–30, 1988–2018); redaktor prac zbiorowych, m.in.: Współczesny język polski (1993, wyd. 4 – 2012); Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, t. 4: Lubelskie, cz. 1–6 (2011); Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, t. 1: Dom (z I. Bielińską-Gardziel i B. Żywicką, 2015), t. 3: Praca (z M. Brzozowską i S. Niebrzegowską-Bartmińską, 2016), t. 4: Wolność (z M. Abramowiczem), t. 7: Demokracja (z M. Grzeszczak i A. Rudenką).

Published

20 November 2025

How to Cite

Bartmiński, J. (2025) “Keywords, Culturemes, Cultural Concepts . 11”, in Rutkovska, K. , Niebrzegowska-Bartmińska, S. , and Ragaišienė, V. (eds.) Badania nad kulturą regionu. Poland: Księgarnia Akademicka Publishing (Studia polsko-litewskie), pp. 11–20. doi:10.12797/9788383682532.01.