Performanse pamięci w literaturach i sztukach

Authors

Mateusz Borowski (ed), Uniwersytet Jagielloński; Magdalena Marszałek; Dorota Sajewska (ed), Uniwersytet Warszawski; Dorota Sosnowska (ed), Uniwersytet Warszawski; Małgorzata Sugiera (ed), Uniwersytet Jagielloński

Synopsis

Zadanie, które podejmujemy w tej książce, zdaje się co najmniej karkołomne. Wspólnym tytułem Performanse pamięci w literaturach i sztukach staramy się bowiem objąć trzy odrębne rodzaje praktyk i towarzyszących im uogólnień teoretycznych, ściśle powiązanych z pamięcią i pamiętaniem oraz wiedzą o przeszłości w jej mniej lub bardziej instytucjonalnych formach: praktyki świadczenia, praktyki rekonstrukcyjne i praktyki spekulatywne. Nawet jeśli kierujemy uwagę przede wszystkim na formaty, sposoby i środki realizacji tych praktyk we współczesnych literaturach i sztukach, nie zamierzamy negować, marginalizować czy pomijać ich odrębności, gdyż byłoby to zapewne przedsięwzięcie skazane z góry na niepowodzenie. Różnią się one przecież nie tylko proponowanymi dotąd metodologiami opisu i analizy, lecz także okolicznościami, czasem powstania i etapem ich rozwoju jako odrębnych pól badawczych, a w konsekwencji – usytuowaniem w krajobrazie nauk  humanistycznych. Widać to wyraźnie choćby w chwili, kiedy uświadomimy sobie, że z jednej strony w dziedzinie studiów nad pamięcią coraz głośniej słychać diagnozy, które zapowiadają nadejście kultury posttraumatycznej i kryzys świadczenia, z drugiej zaś badania kontrfaktualne i spekulatywne dopiero się kształtują i konsolidują, wypracowując skuteczne na swoim polu narzędzia analityczne. Natomiast refleksja nad praktykami rekonstrukcyjnymi znajduje się właściwie pośrodku, czyli na etapie łączenia sprawdzonych już metodologii w bardziej rozbudowane i pogłębione ujęcia teoretyczne. Próba wspólnego połączenia tak różnorodnych pod wieloma względami praktyk przypominać więc musi sytuację z tej bajki Iwana Kryłowa, w której na nic się zdały ponawiane wysiłki łabędzia, raka i szczupaka, żeby ruszyć z miejsca ładowny wóz. Jedno wszakże z całą pewnością te praktyki łączy: tak w przypadku aktów świadczenia, jak prób rekonstrukcji i eksperymentów spekulatywnych mamy do czynienia z afektywno-kognitywnymi działaniami epistemicznymi, które w wybranych przez nas przykładach realizacji artystycznych sytuują się na nadal pilnie strzeżonej granicy między dyskursami uznawanymi za faktograficzne i dyskursami jawnie fikcjonalnymi.

Chapters

  • TABLE OF CONTENTS
  • Wstęp .......... 9
    Małgorzata Sugiera
  • I. PRAKTYKI ŚWIADCZENIA
    Magdalena Marszałek
  • Wprowadzenie: Świadectwo – doświadczenie – wiedza – pamięć .......... 25
  • Ciało, trauma, resztka: granice świadectwa .......... 39
  • Sprawczość świadectwa: pamięć, etyka i polityka .......... 51
  • Świadectwo i rekonstrukcja .......... 67
  • Świadectwo i kontrfaktualność .......... 79
  • Świadectwo literatury i literatura świadectwa .......... 93
  • Po świadectwie .......... 109
  • II. PRAKTYKI REKONSTRUKCYJNE
  • Wprowadzenie: Ku teorii rekonstrukcji .......... 123
    Dorota Sajewska, Dorota Sosnowska
  • Medialność .......... 149
    Dorota Sosnowska
  • Ciało-archiwum .......... 167
    Dorota Sajewska
  • Efemerydy .......... 187
    Dorota Sosnowska
  • Nekroperformans .......... 199
    Dorota Sajewska
  • Praktykowanie rekonstrukcji .......... 213
    Dorota Sajewska
  • III. PRAKTYKI SPEKULATYWNE
    Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera
  • Wprowadzenie: Przeszłości w trybie warunkowym .......... 229
  • Genealogie myślenia kontrfaktualnego .......... 245
  • Pożytki z kontr[f]aktualności .......... 263
  • Wehikuły czasu i inne powroty .......... 285
  • Spekulatywne przeszłości .......... 311
  • Archeologie przyszłości .......... 335

Published

November 17, 2020

Details about the available publication format: PDF (The lowest price over the last 30 days: 25 PLN)

PDF (The lowest price over the last 30 days: 25 PLN)

ISBN-13 (15)

978-83-8138-296-0

Details about the available publication format: Paperback

Paperback

ISBN-13 (15)

978-83-8138-166-6