Słownictwo w dydaktyce języka : świat słów na przykładzie języka polskiego jako obcego

Chapters

• TABLE OF CONTENTS
• Od Autorki .......... 11
• Słownictwo w glottodydaktyce polonistycznej – wprowadzenie .......... 15
• I. ZASÓB SŁOWNICTWA W NAUCZANIU JĘZYKA OBCEGO .......... 25
• 1. Czego uczyć? – dobór treści kształcenia .......... 25
• 1.1. Co to jest wyraz? .......... 26
• 1.2. Zasób leksykalny języka naturalnego .......... 27
• 1.3. Zasób leksykalny rodzimego użytkownika języka .......... 27
• 1.4. Słownictwo najczęściej używane .......... 30
• 1.5. Listy frekwencyjne na potrzeby dydaktyki języka .......... 32
• 2. Europejski system opisu kształcenia językowego (2003) – zalecenia w zakresie doboru leksykalnych treści nauczania .......... 37
• 3. Nowa rzeczywistość – nowe potrzeby .......... 39
• 4. Podsumowanie .......... 44
• II. CO TO ZNACZY ZNAĆ SŁOWO? .......... 45
• 1. Znajomość słowa – przegląd koncepcji glottodydaktycznych .......... 45
• 1.1. Ujęcie L. Cronbacha (1942) .......... 46
• 1.2. Propozycja J. Richardsa (1976) .......... 46
• 1.3. Koncepcja I. S. P. Nationa (2001) .......... 47
• 1.4. Stanowisko autorów Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego (2003) .......... 50
• 2. Aspekty znajomości słowa – implikacje dydaktyczne .......... 51
• 2.1. Znaczenie .......... 52
• 2.2. Forma gramatyczna .......... 53
• 2.3. Relacje leksykalne .......... 57
• 3. Podsumowanie .......... 68
• III. PROCES PRZYSWAJANIA I UCZENIA SIĘ SŁOWNICTWA .......... 71
• 1. Wprowadzenie .......... 71
• 2. Proces przyswajania słownictwa w języku rodzimym – zarys problematyki .......... 72
• 3. Słownik mentalny rodzimych użytkowników języka .......... 75
• 4. Proces uczenia się leksyki w języku obcym .......... 78
• 4.1. Słownik mentalny uczących się .......... 79
• 4.2. Słownik pasywny a słownik aktywny .......... 81
• 4.3. Modele opanowywania słownictwa .......... 83
• 5. Pamięć i jej znaczenie w procesie opanowywania języka docelowego .......... 86
• 5.1. Rodzaje pamięci .......... 87
• 5.2. Fazy pamięci .......... 91
• 5.3. Implikacje dydaktyczne .......... 92
• 6. Podsumowanie .......... 93
• IV. SŁOWNICTWO A METODY NAUCZANIA JĘZYKÓW OBCYCH .......... 95
• 1. Wprowadzenie .......... 95
• 2. Metody nauczania języka obcego .......... 95
• 3. Słownictwo a metody nauczania .......... 97
• 3.1. Metoda gramatyczno-tłumaczeniowa .......... 97
• 3.2. Metoda bezpośrednia .......... 99
• 3.3. Metoda audiolingwalna .......... 100
• 3.4. Metoda kognitywna .......... 102
• 3.5. Podejście komunikacyjne .......... 103
• 3.6. Podejście zadaniowe .......... 108
• 4. Podsumowanie .......... 110
• V. NAUCZANIE SŁOWNICTWA .......... 113
• 1. Wprowadzenie .......... 113
• 1.1. Pośrednia i bezpośrednia dydaktyka leksyki, nauczanie wszerz a nauczanie w głąb .......... 113
• 1.2. Dynamika wprowadzania nowej leksyki .......... 115
• 1.3. Stopień trudności wyrazów .......... 116
• 2. Fazy nauczania leksyki na etapie przedkomunikacyjnym .......... 119
• 2.1. Faza poznawcza .......... 120
• 2.2. Faza utrwalania i powtarzania leksyki .......... 129
• 2.3. Wnioski .......... 155
• 3. Nowe rozwiązania – nowe możliwości .......... 156
• 3.1. Teoria inteligencji wielorakich H. Gardnera (1983) .......... 156
• 3.2. Teoria prototypów E. Rosch (1978) .......... 158
• 3.3. Elementy kognitywnej teorii metafory .......... 160
• 3.4. Mapy myśli T. Buzana i B. Buzana (1999) .......... 161
• 3.5. Korpusy językowe w nauczaniu słownictwa .......... 163
• 3.6. Podejście leksykalne M. Lewisa (1993, 1997) .......... 165
• 3.7. Kaligramy w dydaktyce słownictwa .......... 166
• 4. Podsumowanie .......... 167
• VI. SŁOWNICTWO A SPRAWNOŚCI RECEPTYWNE: SŁUCHANIE, CZYTANIE .......... 169
• 1. Czytanie a słuchanie .......... 169
• 2. Rozumienie ze słuchu a słownictwo .......... 170
• 2.1. Teksty do słuchania wspomagające rozwijanie kompetencji leksykalnej .......... 172
• 2.2. Implikacje dydaktyczne .......... 177
• 3. Rozumienie tekstu pisanego a słownictwo .......... 185
• 3.1. Znajomość leksyki a proces czytania .......... 186
• 3.2. Implikacje dydaktyczne .......... 195
• 4. Podsumowanie .......... 201
• VII. SŁOWNICTWO A SPRAWNOŚCI PRODUKTYWNE: MÓWIENIE, PISANIE .......... 203
• 1. Język mówiony a język pisany .......... 203
• 2. Mówienie .......... 206
• 2.1. Formuliczność języka .......... 207
• 2.2. Implikacje dydaktyczne .......... 209
• 2.3. Wnioski .......... 222
• 3. Pisanie .......... 223
• 4. Podsumowanie .......... 238
• VIII. STRATEGIE UCZENIA SIĘ SŁOWNICTWA .......... 239
• 1. Sukces w nauce języka? .......... 239
• 2. Strategie uczenia się .......... 241
• 2.1. Typologia strategii uczenia się R. Oxford (1990, 2011) .......... 243
• 2.2. Taksonomia strategii uczenia się J. M. O’Malleya i A. U. Chamot (1990) .......... 244
• 2.3. Strategie komunikacyjne w ujęciu autorów ESOKJ (2003) .......... 245
• 2.4. Wnioski .......... 246
• 3. Uwarunkowania doboru strategii uczenia się .......... 248
• 4. Strategie uczenia się słownictwa .......... 250
• 4.1. Definicje strategii uczenia się słownictwa .......... 250
• 4.2. Inwentarze strategii i próby ich systematyzacji .......... 251
• 4.3. Badania strategii uczenia się słownictwa .......... 254
• 4.4. Trening w zakresie strategii uczenia się słownictwa .......... 256
• 5. Badania strategii uczenia się słownictwa w glottodydaktyce polonistycznej .......... 257
• 6. Podsumowanie .......... 259
• IX. BADANIE KOMPETENCJI LEKSYKALNEJ I TESTOWANIE ZNAJOMOŚCI SŁOWNICTWA .......... 261
• 1. Cele i rodzaje kontroli .......... 261
• 2. Badania kompetencji leksykalnej .......... 262
• 2.1. Badania ilościowe .......... 263
• 2.2. Badania jakościowe .......... 269
• 2.3. Podsumowanie .......... 272
• 3. Testowanie znajomości słownictwa .......... 272
• 3.1. Testowanie na poziomie recepcji .......... 273
• 3.2. Testowanie na poziomie produkcji .......... 274
• 3.3. Uwagi dotyczące technik testowania .......... 276
• 4. Ocenianie stopnia znajomości słownictwa – poprawa i ocena testów leksykalnych .......... 278
• 5. Podsumowanie .......... 279
• X. SŁOWNICTWO A PROGRAMY NAUCZANIA – KOMPONENT LEKSYKALNY W DOKUMENTACH PROGRAMOWYCH .......... 281
• 1. Program nauczania .......... 281
• 2. Komponent leksykalny programu nauczania .......... 282
• 2.1. Cel kształcenia .......... 283
• 2.2. Determinanty doboru treści nauczania komponentu leksykalnego .......... 283
• 2.3. Układ treści nauczania .......... 287
• 2.4. Techniki pracy .......... 288
• 2.5. Ocenianie .......... 288
• 3. Ewaluacja programu – ante re, in re, post re .......... 289
• 4. Komponent leksykalny w standaryzowanych programach nauczania języka polskiego jako obcego .......... 291
• 4.1. Język polski jako obcy. Programy nauczania na tle badań współczesnej polszczyzny, pod redakcją W. Miodunki (1992) .......... 292
• 4.2. Standardy wymagań egzaminacyjnych Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego (2003) .......... 293
• 4.3. A1 – elementarny poziom zaawansowania w języku polskim, W. Martyniuk (2004) .......... 294
• 4.4. Pogramy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1-C2, pod redakcją I. Janowskiej i in. (2011) .......... 294
• 5. Podsumowanie .......... 295
• XI. LEKYSKOGRAFIA PEDAGOGICZNA – SŁOWNIKI W NAUCZANIU JĘZYKA OBCEGO .......... 297
• 1. Wprowadzenie .......... 297
• 2. Słowniki dwujęzyczne w perspektywie dydaktycznej .......... 299
• 3. Słowniki pedagogiczne .......... 303
• 3.1. Geneza gatunku .......... 302
• 3.2. Rozwój gatunku .......... 304
• 3.3. Jednojęzyczny słownik objaśniający – specyfika gatunku .......... 305
• 4. Leksykografia pedagogiczna w Polsce .......... 307
• 4.1. Jednojęzyczne słowniki ogólne .......... 307
• 4.2. Słowniki specjalistyczne dla cudzoziemców .......... 309
• 4.3. Leksykografia ogólna w służbie pedagogicznej .......... 315
• 5. Obecne potrzeby polskiej leksykografii pedagogicznej .......... 316
• 6. Podsumowanie – słowniki w pracy dydaktycznej .......... 317
• Aneksy .......... 319
• Bibliografia .......... 339
• Słowniki i encyklopedie .......... 339
• Opracowania przedmiotowe .......... 341
• Strony internetowe .......... 373