In God We Trust : religia w sferze publicznej USA
Keywords:
ewangelikalizm, Deklaracja Niepodległości, Konstytucja Stanów Zjednoczonych AmerykiSynopsis
Stany Zjednoczone Ameryki to państwo o zróżnicowanym wielokulturowym obliczu, hołdujące zasadom pluralizmu religijnego i rozdziału państwa od Kościoła. Tymczasem amerykańska sfera publiczna przepojona jest motywami religijnymi, a odniesienia do Boga widnieją nawet na amerykańskich banknotach. Hasło In God We Trust (W Bogu pokładamy ufność) stało się narodowym mottem Stanów Zjednoczonych. Frazy takie jak: God Bless America czy One Nation Under God występują powszechnie w przemówieniach liderów społecznych i przywódców politycznych, a badania społeczne wskazują na wysokie wskaźniki religijności wśród Amerykanów oraz ich akceptację dla obecności religii w sferze publicznej.
Aby zrozumieć przyczyny takiego stanu rzeczy, a także rolę, jaką w amerykańskiej sferze publicznej odgrywają zarówno Kościoły, jak i tak zwana "religia obywatelska", której manifestacją jest przytoczona w tytule fraza, niezbędne jest przeanalizowanie historii rozwoju instytucji religijnych na terenach obecnych Stanów Zjednoczonych oraz prześledzenie udziału różnych grup religijnych w przemianach społecznych, politycznych i kulturowych zachodzących w społeczeństwie amerykańskim na przestrzeni wieków. Dlatego w niniejszej publikacji zaprezentowano obszerną analizę historyczną.
W literaturze polskojęzycznej odczuwany jest niedosyt analiz naukowych na temat roli religii w kształtowaniu społeczeństwa amerykańskiego, zwłaszcza całościowych opracowań, w których systematycznie omówiona byłaby rola religii w sferze publicznej USA. Niniejsze opracowanie jest próbą uzupełnienia tej luki.
Chapters
-
TABLE OF CONTENTS
-
Podziękowania .......... 7
-
Wstęp .......... 9
-
1. ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE. TERMINOLOGIA .......... 17
-
1.1. Sfera publiczna .......... 17
-
1.2. Religia .......... 20
-
2. ROLA RELIGII W OKRESIE KSZTAŁTOWANIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA AMERYKAŃSKIEGO .......... 45
-
2.1. Geneza religijnego zróżnicowania kolonii amerykańskich: reformacja .......... 46
-
2.2. Pierwsi osadnicy na ziemiach amerykańskich a religia .......... 51
-
2.3. Purytanie w Nowej Anglii .......... 53
-
2.4. Zróżnicowanie religijne pierwszych kolonii .......... 64
-
2.5. Pierwsze Wielkie Przebudzenie i powstanie ewangelikalizmu .......... 72
-
2.6. Racjonalizm, deizm i „religia racjonalna” .......... 79
-
2.7. Religia a wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki .......... 71
-
3. ROZWIĄZANIA PRAWNE DOTYCZĄCE RELIGII W NOWEJ REPUBLICE .......... 89
-
3.1. Lokalne rozwiązania prawne dotyczące statusu religii w przeddzień uchwalenia konstytucji .......... 89
-
3.2. Relacje państwo – Kościół a poglądy Ojców Założycieli .......... 94
-
3.3. Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki .......... 102
-
3.4. Religijne klauzule I Poprawki i ich interpretacja .......... 105
-
4. RELIGIA W SFERZE PUBLICZNEJ W DOBIE WIELKICH PRZEBUDZEŃ .......... 112
-
4.1. Rozwój ewangelikalizmu .......... 112
-
4.2. Wojna secesyjna i podziały w łonie ewangelikalizmu .......... 120
-
4.3. Znaczenie ewangelikalizmu: społeczne, polityczne i religijne efekty Wielkich .......... 124
-
4.4. Wyznania spoza głównego nurtu .......... 145
-
5. RELIGIA W OKRESIE NASILONEJ IMIGRACJI Z EUROPY .......... 149
-
5.1. Imigranci a religia .......... 154
-
5.2. Protestancki mainstream .......... 174
-
5.3. Kościoły afroamerykańskie .......... 178
-
5.4. Religia a polityka .......... 182
-
6. RELIGIA W SFERZE PUBLICZNEJ W PIERWSZEJ POŁOWIE XX WIEKU. PODZIAŁY W OBOZIE EWANGELIKALNYM .......... 195
-
6.1. Wpływ rewolucji naukowej końca XIX wieku na amerykańskie Kościoły .......... 195
-
6.2. Mobilizacja protestanckiego fundamentalizmu .......... 199
-
6.3. Dominacja protestantyzmu liberalnego w pierwszej połowie XX wieku .......... 204
-
7. ROLA RELIGII W AMERYKAŃSKIEJ SFERZE PUBLICZNEJ W DRUGIEJ POŁOWIE XX I NA POCZĄTKU XXI WIEKU .......... 213
-
7.1. Wpływ II wojny światowej na główne amerykańskie nurty religijne .......... 213
-
7.2. Przemiany społeczne lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych i ich wpływ na amerykańskie Kościoły .......... 223
-
7.3. Stosunek głównych amerykańskich nurtów religijnych do kwestii społecznych i politycznych w drugiej połowie XX i na początku XXI wieku .......... 229
-
7.4. Powstanie i rozwój prawicy religijnej .......... 239
-
7.5. Inne ruchy religijno-społeczne .......... 258
-
8. OBECNOŚĆ RELIGII W SFERZE PUBLICZNEJ USA W KONTEKŚCIE TEORII NAUKOWYCH .......... 267
-
Zakończenie .......... 295
-
Bibliografia .......... 299
-
Indeks nazwisk .......... 311
