In God We Trust : religia w sferze publicznej USA

Authors

Paulina Napierała
Uniwersytet Jagielloński, Kraków
https://orcid.org/0000-0002-2826-8012

Keywords:

ewangelikalizm, Deklaracja Niepodległości, Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki

Synopsis

Stany Zjednoczone Ameryki to państwo o zróżnicowanym wielokulturowym obliczu, hołdujące zasadom pluralizmu religijnego i rozdziału państwa od Kościoła. Tymczasem amerykańska sfera publiczna przepojona jest motywami religijnymi, a odniesienia do Boga widnieją nawet na amerykańskich banknotach. Hasło In God We Trust (W Bogu pokładamy ufność) stało się narodowym mottem Stanów Zjednoczonych. Frazy takie jak: God Bless America czy One Nation Under God występują powszechnie w przemówieniach liderów społecznych i przywódców politycznych, a badania społeczne wskazują na wysokie wskaźniki religijności wśród Amerykanów oraz ich akceptację dla obecności religii w sferze publicznej.

Aby zrozumieć przyczyny takiego stanu rzeczy, a także rolę, jaką w amerykańskiej sferze publicznej odgrywają zarówno Kościoły, jak i tak zwana "religia obywatelska", której manifestacją jest przytoczona w tytule fraza, niezbędne jest przeanalizowanie historii rozwoju instytucji religijnych na terenach obecnych Stanów Zjednoczonych oraz prześledzenie udziału różnych grup religijnych w przemianach społecznych, politycznych i kulturowych zachodzących w społeczeństwie amerykańskim na przestrzeni wieków. Dlatego w niniejszej publikacji zaprezentowano obszerną analizę historyczną.

W literaturze polskojęzycznej odczuwany jest niedosyt analiz naukowych na temat roli religii w kształtowaniu społeczeństwa amerykańskiego, zwłaszcza całościowych opracowań, w których systematycznie omówiona byłaby rola religii w sferze publicznej USA. Niniejsze opracowanie jest próbą uzupełnienia tej luki.

Chapters

  • TABLE OF CONTENTS
  • Podziękowania .......... 7
  • Wstęp .......... 9
  • 1. ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE. TERMINOLOGIA .......... 17
  • 1.1. Sfera publiczna .......... 17
  • 1.2. Religia .......... 20
  • 2. ROLA RELIGII W OKRESIE KSZTAŁTOWANIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA AMERYKAŃSKIEGO .......... 45
  • 2.1. Geneza religijnego zróżnicowania kolonii amerykańskich: reformacja .......... 46
  • 2.2. Pierwsi osadnicy na ziemiach amerykańskich a religia .......... 51
  • 2.3. Purytanie w Nowej Anglii .......... 53
  • 2.4. Zróżnicowanie religijne pierwszych kolonii .......... 64
  • 2.5. Pierwsze Wielkie Przebudzenie i powstanie ewangelikalizmu .......... 72
  • 2.6. Racjonalizm, deizm i „religia racjonalna” .......... 79
  • 2.7. Religia a wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki .......... 71
  • 3. ROZWIĄZANIA PRAWNE DOTYCZĄCE RELIGII W NOWEJ REPUBLICE .......... 89
  • 3.1. Lokalne rozwiązania prawne dotyczące statusu religii w przeddzień uchwalenia konstytucji .......... 89
  • 3.2. Relacje państwo – Kościół a poglądy Ojców Założycieli .......... 94
  • 3.3. Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki .......... 102
  • 3.4. Religijne klauzule I Poprawki i ich interpretacja .......... 105
  • 4. RELIGIA W SFERZE PUBLICZNEJ W DOBIE WIELKICH PRZEBUDZEŃ .......... 112
  • 4.1. Rozwój ewangelikalizmu .......... 112
  • 4.2. Wojna secesyjna i podziały w łonie ewangelikalizmu .......... 120
  • 4.3. Znaczenie ewangelikalizmu: społeczne, polityczne i religijne efekty Wielkich .......... 124
  • 4.4. Wyznania spoza głównego nurtu .......... 145
  • 5. RELIGIA W OKRESIE NASILONEJ IMIGRACJI Z EUROPY .......... 149
  • 5.1. Imigranci a religia .......... 154
  • 5.2. Protestancki mainstream .......... 174
  • 5.3. Kościoły afroamerykańskie .......... 178
  • 5.4. Religia a polityka .......... 182
  • 6. RELIGIA W SFERZE PUBLICZNEJ W PIERWSZEJ POŁOWIE XX WIEKU. PODZIAŁY W OBOZIE EWANGELIKALNYM .......... 195
  • 6.1. Wpływ rewolucji naukowej końca XIX wieku na amerykańskie Kościoły .......... 195
  • 6.2. Mobilizacja protestanckiego fundamentalizmu .......... 199
  • 6.3. Dominacja protestantyzmu liberalnego w pierwszej połowie XX wieku .......... 204
  • 7. ROLA RELIGII W AMERYKAŃSKIEJ SFERZE PUBLICZNEJ W DRUGIEJ POŁOWIE XX I NA POCZĄTKU XXI WIEKU .......... 213
  • 7.1. Wpływ II wojny światowej na główne amerykańskie nurty religijne .......... 213
  • 7.2. Przemiany społeczne lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych i ich wpływ na amerykańskie Kościoły .......... 223
  • 7.3. Stosunek głównych amerykańskich nurtów religijnych do kwestii społecznych i politycznych w drugiej połowie XX i na początku XXI wieku .......... 229
  • 7.4. Powstanie i rozwój prawicy religijnej .......... 239
  • 7.5. Inne ruchy religijno-społeczne .......... 258
  • 8. OBECNOŚĆ RELIGII W SFERZE PUBLICZNEJ USA W KONTEKŚCIE TEORII NAUKOWYCH .......... 267
  • Zakończenie .......... 295
  • Bibliografia .......... 299
  • Indeks nazwisk .......... 311

Author Biography

Paulina Napierała, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce, adiunkt w Instytucie Amerykanistyki i Studiów Polonijnych UJ. Jej zainteresowania badawcze dotyczą pluralizmu religijnego oraz relacji państwo‒Kościół w USA, a także roli religii w sferze publicznej i interakcji między religią a polityką. Stypendystka Fundacji Kościuszkowskiej, Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta (badania w Boston College i Harvard University), Instytutu Nauk o Człowieku IWM w Wiedniu oraz biblioteki Instytutu J.F. Kennedy'ego przy Freie Universität w Berlinie. Badania i kwerendy prowadziła także na Univeristy of Michigan oraz na Stanford University.

Published

September 1, 2015

Series

Details about the available publication format: PDF (Open Access)

PDF (Open Access)

ISBN-13 (15)

978-83-7638-624-9