Dziedzictwo dawnej Rusi: Teksty dedykowane pamięci prof. Ryszarda Łużnego (1927-1998)

Authors

Helena Duć-Fajfer (ed)
Jagiellonian University, Poland
https://orcid.org/0000-0001-9436-3846
Józef Kuffel (ed)
Jagiellonian University, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8223-6209

Synopsis

Epoka staroruska dla Profesora Łużnego stanowiła jeden z głównych obiektów badawczych przez niemal półwiecze czynnej działalności naukowej. Niewątpliwie był on humanistą o zadziwiającej wszechstronności zainteresowań naukowych, którymi inspirował swoich uczniów w różnorakich kierunkach, formując z nich specjalistów w często mało zgłębionych czy z różnych względów
pomijanych obszarach badawczych. A jednak w świadomości Łużnego od samego początku działalności dydaktyczno-naukowej, którą rozpoczynał jeszcze podczas studiów pod opieką organizatora powojennej rusycystyki w Krakowie, wybitnego znawcy literatury staroruskiej, profesora Wiktora Jakubowskiego, kultura dawnej Rusi stanowiła fundament do studiów nad literaturami Słowian Wschodnich. (…) Teksty, które prezentujemy w naszej książce, nie dotyczą bezpośrednio piśmiennictwa staroruskiego, a poświadczają raczej żywotność i twórcze ddziaływanie dziedzictwa dawnej Rusi w nowszych, współczesnych obszarach kulturowo-literackich.
Ze Słowa od redakcji


(…) tom, poświęcony badaniom nad spuścizną naukową prof. Ryszarda Łużnego zarówno w odniesieniu do jego roli w rozwoju refleksji nad literaturą Słowiańszczyzny Wschodniej, jak i do kręgu tematów, które wybitny uczony objął swoim namysłem, składa się z ważnych i ciekawych tekstów, dobrze wpisujących się we współczesną myśl humanistyczną. Mimo że z założenia publikacja ta ma charakter upamiętniający i wspomnieniowy, stanowi istotne rozwinięcie badań, które dziś, w dobie okrutnej wojny obejmującej kraje utożsamiane z terenami głównych zainteresowań badawczych prof. Łużnego, mają wyjątkowe znaczenie.
Z recenzji dr hab. Moniki Sidor, prof. KUL

Chapters

Author Biographies

Helena Duć-Fajfer, Jagiellonian University, Poland

Doktor habilitowana, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego – literaturoznawczyni, łemkoznawczyni, historyczka sztuki, redaktorka, poetka; kierowniczka Katedry Literaturoznawstwa Rosyjskiego w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej UJ; założycielka kierunku/specjalności filologia rosyjska z językiem rusińsko-łemkowskim na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie; sekretarz Komisji Wschodnioeuropejskiej PAU; w latach 2005-2014 reprezentantka Łemków w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Jej zainteresowania naukowe to: literatura a etniczność, literatura mniejszości etnicznych, dyskursy mniejszościowe, relacje międzykulturowe, antropologia literatury, rewitalizacja kultur i języków zagrożonych. Autorka ponad 250 publikacji naukowych, w tym monografii: Literatura łemkowska w drugiej połowie XIX i na początku XX w. (2001), Między bukwą a literą. Współczesna literatura mniejszości białoruskiej, ukraińskiej i łemkowskiej w Polsce (2012), Treading Paths. Lemko Literature in the Years 1848–1918 (2023). Opracowała Antologię powysiedleńczej literatury łemkowskiej (2002); Rozmówki polsko-łemkowsko-angielskie (2007); Kontekstualny słownik języka łemkowskiego (2019). W 2005 roku założyła i redaguje do chwili obecnej łemkoznawcze czasopismo naukowe „Річник Руской Бурсы/ Rocznik Ruskiej Bursy”.

Józef Kuffel, Jagiellonian University, Poland

Doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracownik naukowo-dydaktyczny w Katedrze Literaturoznawstwa Rosyjskiego Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej Wydziału Filologicznego UJ. W badaniach zajmuje się głównie cerkiewnosłowiańską oraz rosyjską literaturą religijną, a także tradycją chrześcijańską w literaturze rosyjskiej XIX i początku XX wieku. Zasadniczy temat jego publikacji stanowi recepcja bizantyńsko-słowiańskiej tradycji hezychazmu na obszarze Rusi Moskiewskiej i Rosji. Tej problematyce poświęcił m.in. rozprawę habilitacyjną: Hezychazm Rusi Moskiewskiej. Metoda interpretacji na podstawie wybranych zabytków literatury przekładowej i oryginalnej (2013) oraz dwie monografie naukowe: Hezychazm Rusi Moskiewskiej. Nił Sorski, cz. 1-2 (2014, 2018). Jest autorem wstępu i tłumaczem tekstów należących do spuścizny najważniejszego wśród Słowian przedstawiciela XVIII-wiecznego odrodzenia prawosławia: Święty Paisjusz Wieliczkowski. O modlitwie umysłu albo modlitwie wewnętrznej (1995) oraz autorem książki o nim: W drodze na Tabor. Theosis w życiu i twórczości św. Paisjusza Wieliczkowskiego (2005).

Hanna Kowalska-Stus, Jagiellonian University, Poland

Profesor nauk humanistycznych, emerytowany pracownik Instytutu Rosji i Europy Wschodniej Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, przewodnicząca Komisji Kultury Słowian PAU. Autorka licznych artykułów na temat kultury prawosławnej Rosji oraz książek: Rosyjski wiersz duchowny i kultura religijna staroobrzędowców pomorskich (1987); Kultura staroruska XI-XVI w. Tradycja i zmiana (1998); Kultura i eschatologia. Moskwa wieku XVII (2007); Человек, культура, Церковь. Православная перспектива. Православный урок христианской культуре (2012).

Urszula Cierniak, Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie

Doktor habilitowana, profesor Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie – filolog rusycysta, etnolog, tłumaczka, kierownik Zespołu Badań Interkulturowych Europy Wschodniej na Wydziale Humanistycznym UJD, członek i sekretarz Komisji Kultury Słowian Polskiej Akademii Umiejętności, członek Towarzystwa Badaczy Starego Obrzędu Międzynarodowego Kongresu Slawistów, Komisji Emigrantologii Słowian Międzynarodowego Kongresu Slawistów, sekretarz redakcji czasopisma „Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU”, autorka m.in. książek: Literacki wymiar kultury religijnej staroobrzędowców (Częstochowa 1997) i Wiara i władza. Wokół sporu o katolicyzm i chrześcijańską Europę w dziewiętnastowiecznej myśli i literaturze rosyjskiej (Częstochowa 2013), redaktorka i współredaktorka tomów: Drogi i rozdroża kultury chrześcijańskiej Europy (2003), Dziedzictwo chrześcijańskiego Wschodu – między pamięcią a oczekiwaniem (2006), W poszukiwaniu prawdy. Chrześcijańska Europa między wiarą i polityką (2010), O wolność i sprawiedliwość. Chrześcijańska Europa między wiarą i rewolucją (2018).

Anna Woźniak, Katolicki Uniwersytet Lubelski

Profesor emerita Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Prowadzi badania nad literaturą i kulturą rosyjską w kontekście religijnym, eksploruje powiązania literatury z rosyjską twórczością ludową i pisarstwem Starej Rusi, a także bada rosyjską literaturę emigracyjną, w tym pisarstwo kobiet.

Michał Gutkowski

Magister, absolwent Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej UJ, współpracownik stowarzyszenia „Memoriał Polska”.

Justyna Góra, Jagiellonian University, Poland

Magister, absolwentka filologii rosyjskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wykładowca języka rosyjskiego w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej UJ.

Duc-Fajfer- Dziedzictwo-dawnej-Rusi

Published

December 2, 2024

Details about the available publication format: PDF (Open Access)

PDF (Open Access)

ISBN-13 (15)

978-83-8368-177-1

Details about the available publication format: Hardback

Hardback

ISBN-13 (15)

978-83-8368-176-4