Ustrobna : opowieść historyczna

Authors

Zbigniew Witkoś

Synopsis

Ustrobna oraz ziemie w jej sąsiedztwie na przełomie XIV i XV wieku stały się własnością rycerskiego rodu Gryfitów z Bobowej. Już w pierwszej połowie XV wieku Ustrobna była dobrze zorganizowaną osadą, a pierwsza wiadomość źródłowa o niej pochodzi z 1417 roku. Tak zaczyna się historia wsi.

Postanowiłem opisać swoją rodzinną wieś Ustrobną, aby ocalić jej dzieje od zapomnienia. Ponieważ urodziłem się w Ustrobnej i moje losy są nierozłącznie związane z dziejami tej wsi. Pragnę także napisać cokolwiek o swoim dzieciństwie i latach młodości w niej spędzonych.

Takimi słowami Stanisław Witkoś, współautor tej książki, rozpoczyna jeden ze swoich brulionów-rękopisów, które w maju 1982 roku przesłał mi bez uprzedzenia wraz z arkuszami maszynopisów i poprosił o ocalenie ich od zapomnienia. Tą książką wypełniam jego wolę.

Zbigniew Witkoś

Chapters

  • TABLE OF CONTENTS
  • Życiorys współautora .......... 9
  • Nota o autorze .......... 13
  • Od autora .......... 17
  • CZĘŚĆ PIERWSZA
    WARUNKI GEOGRAFICZNO-PRZYRODNICZE
  • Rozdział I.
    TOPOGRAFIA MIEJSCOWOŚCI USTROBNA
  • Położenie geograficzne Ustrobnej .......... 25
  • Mapa topograficzna wsi Ustrobna .......... 26
  • Rozdział II.
    UKŁAD PRZESTRZENNY WSI
  • Domostwa, przysiółki i rozmieszczenie zabudowań w Ustrobnej .......... 33
  • Parcelacje majątku dworskiego i rozwój przestrzenny wsi w pierwszej połowie XX wieku .......... 34
  • Rozwój przestrzenny wsi po drugiej wojnie światowej .......... 37
  • Domy i zagrody w Ustrobnej .......... 37
  • Rozdział III.
    FLORA I FAUNA WSI USTROBNA
  • Szata roślinna Ustrobnej .......... 39
  • Fauna dawniej i obecnie .......... 40
  • Rozdział IV.
    GLEBY I UPRAWY ROLNE
  • Życie wsi w rytmie pór roku .......... 44
  • CZĘŚĆ DRUGA
    HISTORIA BLIŻSZA I DALSZA
  • Rozdział I.
    DZIEJE ZIEMI KROŚNIEŃSKIEJ W PREHISTORII I STAROŻYTNOŚCI
  • Okres „Karpackiej Troi” .......... 49
  • W okresie Imperium Rzymskiego .......... 50
  • Rozdział II.
    USTROBNA I OKOLICE WE WCZESNYM ŚREDNIOWIECZU
  • Ustrobna i okolice w początkach państwa polskiego .......... 54
  • Położenie miejscowości na ważnym szlaku handlowym .......... 55
  • Najwcześniejsze osadnictwo na Pogórzu Środkowobeskidzkim .......... 56
  • Rozdział III.
    POCZĄTKI WSI USTROBNA
  • Nazwa wsi Ustrobna w dawnych wiekach .......... 59
  • Najstarsze przekazy o Ustrobnej i domniemana kolebka osady .......... 60
  • Rozdział IV.
    LIDERZY WSI. WÓJTOWIE I SOŁTYSI
  • Rozdział V.
    WYDARZENIA DZIEJOWE, WŁAŚCICIELE I POSESOROWIE USTROBNEJ DO KOŃCA XVIII WIEKU
  • Właściciele wsi w średniowieczu i okresie nowożytnym .......... 67
  • Walki ze Szwedami i najazd Rakoczego .......... 70
  • Rozdział VI.
    USTROBNA W LATACH 1772-1914
  • W Galicji i Lodomerii .......... 75
  • Echa powstania listopadowego .......... 78
  • Rabacja galicyjska .......... 79
  • Z Ustrobnej do powstania styczniowego .......... 81
  • Rozdział VII.
    WŁAŚCICIELE WSI USTROBNA W XIX I XX WIEKU
  • Kurdwanowscy .......... 87
  • Skrzyńscy .......... 89
  • Starowieyscy .......... 97
  • Rozdział VIII.
    USTROBNA NA PRZEŁOMIE XIX I XX WIEKU .......... 105
  • Opis statystyczny wsi .......... 105
  • Ruch ludowy .......... 106
  • Ustrobna na początku XX wieku .......... 107
  • Rozdział IX.
    WIELKA WOJNA – PIERWWSZA WOJNA ŚWIATOWA W USTROBNEJ I OKOLICY
  • Ostatnie dni pokoju .......... 113
  • Początek pierwszej wojny światowej .......... 114
  • Rozdział X.
    POLSKA I USTROBNA W DWUDZIESTOLECIU MIĘDZYWOJENNYM
  • Pierwsze dni niepodległości .......... 121
  • Rok 1920 – w obronie Niepodległej .......... 122
  • Wojenne czasy w Ustrobnej .......... 126
  • Koło Przysposobienia Wojskowego w Ustrobnej .......... 128
  • Ochotnicza Straż Pożarna .......... 132
  • Rozwój gospodarczy i napięcia społeczne .......... 137
  • Rozdział XI.
    DRUGA WOJNA ŚWIATOWA
  • Przepowiednie dotyczące rozpoczęcia drugiej wojny światowej .......... 139
  • Sierpień i wrzesień 1939 roku .......... 140
  • Druga wojna światowa i okupacja niemiecka .......... 143
  • W Generalnym Gubernatorstwie .......... 146
  • Rozdział XII.
    RUCH OPORU W USTROBNEJ I OBWODZIE KROŚNIEŃSKIM
  • Organizacje konspiracyjne obejmujące swoim zasięgiem Ustrobną .......... 155
  • Rozdział XIII.
    SOWIECKA OKUPACJA
  • Działania frontowe i sowiecka ofensywa z września 1944 roku .......... 165
  • Początek sowieckiego „wyzwolenia” .......... 170
  • Spis mieszkańców Ustrobnej zabitych i rannych oraz strat materialnych poniesionych w czasie operacji militarnych lipiec – wrzesień 1944 roku .......... 173
  • Wojenne i powojenne losy uczestników walk o wolną i niepodległą Polskę .......... 176
  • Powojenne losy ustrobianina – Bolesława Witkosia .......... 179
  • Rozdział XIV.
    POWOJENNE UMACNIANIE SIĘ SYSTEMU KOMUNISTYCZNEGO
  • „Utrwalacze” władzy ludowej w Ustrobnej i walka z Kościołem .......... 184
  • CZĘŚĆ TRZECIA
    MIEJSCA WAŻNE DLA WIEJSKIEJ SPOŁECZNOŚCI KARCZMA, KOŚCIÓŁ, SZKOŁA
  • Rozdział I.
    ŻYCIE TOWARZYSKO-KULTURALNE WSI USTROBNA
  • Rozdział II.
    ROZWÓJ ŻYCIA RELIGIJNEGO W USTROBNEJ DO POŁOWY XIX WIEKU
  • Przynależność parafialna wsi Ustrobna .......... 197
  • Ufundowanie kościoła i organizacja parafii w Ustrobnej .......... 198
  • Rozdział III.
    KOŚCIÓŁ I PARAFIA POD WEZWANIEM ŚW. JANA KANTEGO W USTROBNEJ
  • Duszpasterze parafii Ustrobna .......... 203
  • Parafia Ustrobna w czasie posługi księdza Stanisława Zielińskiego .......... 211
  • Duszpasterze parafii Ustrobna od 1963 roku do współczesności .......... 212
  • Kapłani i siostry zakonne pochodzący z Ustrobnej .......... 221
  • Wykaz kapłanów parafii Ustrobna .......... 222
  • Służba kościelna parafii Ustrobna .......... 223
  • Obiekty kultu religijnego na terenie parafii .......... 224
  • Rozdział IV.
    SZKOLNICTWO I EDUKACJA W USTROBNEJ
  • Budynki szkoły w Ustrobnej, ich fundatorzy i budowniczowie .......... 229
  • Kierownicy i grono nauczycielskie szkoły w Ustrobnej .......... 231
  • Wykaz nauczycieli pracujących w szkolnictwie w Ustrobnej .......... 235
  • Wykształcenie osób urodzonych lub zamieszkałych w Ustrobnej .......... 239
  • Aneks. Kronika szkoły w Ustrobnej .......... 241
  • Wykaz wybranych źródeł i opracowań cytowanych w książce .......... 275
  • Indeks osobowy .......... 279

Published

April 12, 2021

Details about the available publication format: Paperback (Publication avaliable only in paper version)

Paperback (Publication avaliable only in paper version)

ISBN-13 (15)

978-83-8138-109-3