Wprowadzenie do Midrasza Bereszit Rabba na przykładzie rabinicznej historii Abrahama i Sary
Keywords:
Midrash Bereshit Rabbah, Rabbinic commentary, Methods of rabbinical interpretation, History of AbrahamSynopsis
INTRODUCTION TO MIDRASH BERESHIT RABBAH BASED ON THE RABBINICAL INTERPRETATION OF THE STORY OF ABRAHAM AND SARAH
The subject of this study is a critical overview of the rabbinical interpretation of the Hebrew Bible in the part regarding the story of Abraham and Sarah with use of the examples from Midrash Bereshit Rabbah (“MBR”), which include a commentary to the Genesis / Sefer Bereshit. The author, following an extensive research and detailed analysis, endeavours to respond the ensuant questions: what methods of interpretation were used in MBR, to what extent may those methods be considered similar to the rabbinical methods of biblical interpretation and how rabbinical interpretation corresponds to further methods of exegesis and interpretation regarding Peshat and Derash. The book also presents a theological role of Abraham in the Midrash, and discusses its theology in the part, which refers to the story of Abraham and Sarah.
The study was divided into 5 parts: (1) From Torah to Midrashim; (2) Introduction to MBR and other midrashic literature; (3) Commentary to MBR, including the story of Abraham and Sarah; (4) Methods of rabbinical interpretation on the example of MBR; (5) Theology of MBR to the Book of Bereshit with respect to patriarch Abraham.
Chapters
-
SPIS TREŚCI
-
Przedmowa .......... 17
-
Wstęp .......... 27
-
ROZDZIAŁ 1 OD TORY DO MIDRASZY .......... 4
-
1.1. Początki literatury rabinicznej .......... 48
-
1.2. Warunki polityczne, socjalne oraz ekonomiczne w Ziemi Izraela w latach 66-235 .......... 50
-
1.3. Zniszczenie Drugiej Świątyni ‒ jego pokłosie i konsekwencje .......... 56
-
1.4. Początki i rozwój literatury rabinicznej w Ziemi Izraela (Erec Israel) .......... 60
-
1.5. Wzrastający wpływ rabinów w okresie od II do IV wieku na kształtowanie nowego kierunku judaizmu oraz życia ludności żydowskiej .......... 66
-
1.6. Pamięć Izraela: pamięć o Abrahamie .......... 79
-
1.7. Tora ustna: fundament i spoiwo rabinicznej dyskusji w midraszach .......... 100
-
1.8. Zakończenie .......... 106
-
ROZDZIAŁ 2. WPROWADZENIE DO MIDRASZA BERESZIT RABBA I POZOSTAŁEJ LITERATURY MIDRASZOWEJ ......... 109
-
2.1. Pojęcia midrasza i hagady .......... 109
-
2.2. Literatura midraszowa .......... 111
-
2.3. Midrasze egzegetyczne .......... 119
-
2.4. Midrasze homiletyczne .......... 132
-
2.5. Podsumowanie .......... 151
-
ROZDZIAŁ 3. KOMENTARZ DO MIDRASZA BERESZIT RABBA OBEJMUJĄCEGO HISTORIĘ ABRAHAMA I SARY (RDZ 11,27 – 25,18) .......... 153 .......... 287
-
3.1. Opuszczenie ziemi przodków przez Abramana polecenie Boga (parasza Lech-Lecha) .......... 155
-
3.2. Powody wyboru Abrama na ojca Izraela .......... 161
-
3.3. Relacje Abrama z Lotem .......... 165
-
3.4. Spotkanie Melchizedeka z Abramem .......... 170
-
3.5. Lęki i obawy Abrama po wygranej wojnie z Amrafelem, królem Synearu, i jego trzema wasalami .......... 189
-
3.6. Błogosławieństwa i przymierza Abrama z Bogiem .......... 192
-
3.7. Relacje między Saraj i Hagar oraz grzech Saraj i Abrama .......... 199
-
3.8. Objawienie Boga pod dębem w Mamre .......... 203
-
3.9. Zniszczenie Sodomy i Gomory .......... 206
-
3.10. Pytanie o sprawiedliwość Boga jako dowód prawości Abrama .......... 211
-
3.11. Związanie Izaaka (Akeda) – ostatnia, dziesiąta próba Abrahama .......... 212
-
3.12. Śmierć Sary, jaskinia Makpela i spełniona obietnica Boga .......... 223
-
3.13. Poszukiwanie żony dla Izaaka .......... 226
-
3.14. Modlitwy Eliezera do Boga o sukces misji .......... 233
-
3.15. Spotkanie przy studni, rytuał pojenia wodą, czyli test szczodrobliwości .......... 234
-
3.16. Negocjacje wykupu Rebeki i ingerencja anioła .......... 236
-
3.17. Dziesięć prób – Bóg sprawdza Abrahama .......... 241
-
3.18. Porównanie postaci Rebeki i Abrahama .......... 250
-
3.19. Porównanie postaci Abrahama i Noego w Midraszu Bereszit Rabba .......... 253
-
3.20. Podsumowanie .......... 281
-
ROZDZIAŁ 4. METODY INTERPRETACJI RABINICZNEJ NA PRZYKŁADZIE MIDRASZA BERESZIT RABBA .......... 287
-
4.1. Rabiniczne postrzeganie Biblii .......... 287
-
4.2. Interpretacja rabiniczna w midraszach .......... 293
-
4.3. Interpretacja Midrasza Bereszit Rabba: peszat i derasz .......... 324
-
4.4. Interpretacja Midrasza Bereszit Rabba: peszer-peszarim .......... 329
-
4.5. Techniki interpretacji wsparcia według Davida Halivniego – אסמכתא ‒ asmakhta dla interpretacji peszat i derasz używanych w midraszach .......... 339
-
4.6. Statystyka Midrasza BR w badanym zakresie historii Abrahama .......... 352
-
4.7. Podsumowanie metod interpretacji .......... 366
-
ROZDZIAŁ 5. TEOLOGICZNA ROLA ABRAHAMA W MIDRASZU BERESZIT RABBA DO KSIĘGI RODZAJU 11,27 – 25,18 .......... 371
-
5.1. Abraham jako ojciec Izraela .......... 375
-
5.2. Abraham jako błogosławieństwo wszystkich narodów .......... 381
-
5.3. Abraham a stworzenie świata .......... 385
-
5.4. Abraham jako prorok – eschatologia w Midraszu Bereszit Rabba .......... 387
-
5.5. Abraham i wątki mesjanistyczne w Midraszu Bereszit Rabba .......... 390
-
5.6. Abraham w psalmach w Midraszu Bereszit Rabba .......... 399
-
5.7. Abraham a przykazania Tory .......... 412
-
5.8. Abrahama przymierza z Bogiem .......... 414
-
5.9. Podsumowanie .......... 424
