Przeszłość i współczesność w języku i kulturze

pracownik dydaktyczno-naukowy w Instytucie Języków i Kultur Regionu Bałtyckiego Uniwersytetu Wileńskiego. Razem z Virginią Vasiliauskienė przygotowała wydanie krytyczne dwujęzycznej postylli katolickiej K. Szyrwida Punkty kazań. Jej monografia „Punkty kazań” Konstantego Szyrwida – zabytek piśmiennictwa litewskiego i polskiego z pierwszej połowy XVII wieku, Vilnius: LKI, 2016 jest ukierunkowana na badania wielojęzyczności w aspekcie diachronicznym. Profesor Rutkovska bada nazwy wartości w języku litewskim i polskim, bierze udział w opracowywaniu Leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadów pod redakcją Jerzego Bartmińskiego. Od ponad 20 lat bada język polski na Litwie, jest autorką ponad 90 artykułów i kilku książek współautorskich poświęconych różnym zagadnieniom: problemom tożsamości na pograniczu, wielokulturowości w języku, interferencjom litewskim i wschodniosłowiańskim na polszczyznę, lituanizmom leksykalnym. Przygotowała wspólnie z Januszem Riegerem i Ireną Masojć słownik gwar polskich na Litwie oraz studium poświęcone leksyce gwarowej (Słownictwo polszczyzny gwarowej na Litwie, 2006). Pod jej kierunkiem został przygotowany portal internetowy w językach polskim i litewskim przedstawiający gwary polskie na Litwie i kulturę tego regionu: „Gwary polskie na Litwie / Lietuvos lenkų tarmės” (http://www.lenkutarmes.flf.vu.lt/). Badała działalność Jana Karłowicza na Litwie, a szczególnie jego zasługi dla folkloru litewskiego (http://www.karlowicz. flf.vu.lt/index.php/pageid/897). Członkini trzech Komisji Międzynarodowego Komitetu Slawistyki (etnolingwistyki, socjolingwistyki i dialektologii). Wyniki swoich badań prezentowała na różnych konferencjach (Rzym, Mediolan, Bolonia, Wiedeń, Sztokholm, Ryga, Rijeka, Belgrad, Lwów, Warszawa, Wrocław, Lublin itd.). Jej zainteresowania naukowe dotyczą językoznawstwa porównawczego, etnolingwistyki, dialektologii i historii języka.

W latach 2009–2019 kierowniczka Zakładu Tekstologii i Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, od października 2019 roku – kierowniczka Katedry Tekstologii i Gramatyki Języka Polskiego; w latach 2015–2017 kuratorka Pracowni „Archiwum Etnolingwistyczne UMCS”; od 2019 roku – redaktorka „Etnolingwistyki” (od 1989 – sekretarz, od 2010 – zastępca redaktora); zastępca redaktora Słownika stereotypów i symboli ludowych (1996, 1999, 2012, 2017–2019); członkini trzech komisji przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów: Komisji Etnolingwistycznej, Komisji Folklorystycznej, Komisji Bibliografii Językoznawstwa Slawistycznego.

Autorka ponad 300 prac, w tym książek: Polski sennik ludowy (1996), To jest moja Ojczyzna. Polscy emigranci z północnej Francji o sobie (1999), Przestrach od przestrachu. Rośliny w ludowych przekazach ustnych (2000), Wzorce tekstów ustnych w perspektywie etnolingwistycznej (2007), Tekstologia (z J. Bartmińskim, 2009), Dlaczego wąż nie ma nóg? Zwierzęta w ludowych przekazach ustnych (z J. Bartmińskim i O. Kielak, 2015), Jak chłop u diabła pieniądze pożyczał. Polska demonologia ludowa w przekazach ustnych (z A. Michalec). Współredaktorka 30 tomów zbiorowych, m.in. Wartości w językowokulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów (t. 2–6). Jej zainteresowania naukowe to: etnolingwistyka i folklorystyka, współczesna polszczyzna, tekstologia, genologia, aksjologia lingwistyczna.

Starszy pracownik naukowy w Centrum Badań nad Dziedzictwem Pisanym Instytutu Języka Litewskiego. Samodzielnie i z współautorami opublikowała ponad 30 artykułów naukowych w prasie litewskiej i zagranicznej. Jej główne zainteresowania badawcze to: składnia i semantyka dawnego i współczesnego języka litewskiego, historia kultury litewskiej i tekstów religijnych, analiza dyskursu żmudzkiego.

Emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1992–2009 kierownik Zakładu Tekstologii i Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego Instytutu Filologii Polskiej UMCS; w latach 2008–2015 – kurator Pracowni „Archiwum Etnolingwistyczne UMCS”; od 2008 roku kierownik Zespołu Etnolingwistycznego IS PAN i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej do prac nad Słownikiem stereotypów i symboli ludowych; przewodniczący Komisji Etnolingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów i podobnej komisji w Komitecie Językoznawstwa PAN.
Jego zainteresowania badawcze to: etnolingwistyka, aksjologia, tekstologia i genologia, folklorystyka.
Autor książek: O języku folkloru (1973), Nazwiska obce w języku polskim (współaut. I. Bartmińska, 1978), Folklor, język, poetyka (1990), Jazykovoj obraz mira očerki po ètnolingvistike (Moskva 2005), Językowe podstawy obrazu świata (2006, 5. wyd. 2012), Stereotypy mieszkają w języku (2007, 2. wyd. 2009), Aspects of Cognitive Linguistics (2009, paperback 2012), Tekstologia (współaut. S. Niebrzegowska-Bartmińska, 2009), Jezik – slika – svet (Beograd 2011), Polskie wartości w europejskiej aksjosferze (2014), Jazyk v kontekstu kultury (Praha 2016). Autor koncepcji i redaktor Słownika stereotypów i symboli ludowych (1996, 1999, 2012, 2017–2019). Założyciel i redaktor „Etnolingwistyki” (t. 1–30, 1988–2018); redaktor prac zbiorowych, m.in.: Współczesny język polski (1993, 4. wyd. 2012), Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, t. 4: Lubelskie, cz. 1–6 (2011), Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, t. 1: Dom (2015; z I. Bielińską- Gardziel, B. Żywicką), t. 3: Praca (2016; z M. Brzozowską i S. Niebrzegowską-Bartmińską), t. 4: Wolność (z M. Abramowiczem).

Pracownik naukowy Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się dialektologią polską (zwłaszcza frazeologią gwarową), etnolingwistyką (w szczególności językowym obrazem świata i kulturemami) oraz historią tych dyscyplin. Autor m.in. Słownika frazeologicznego gwary Dębna w Górach Świętokrzyskich (2005) i monografii Kulturemy podhalańskie (2015), Jan Karłowicz w świetle materiałów archiwalnych. Dialektologia, etnolingwistyka i lituanistyka (2020).

Starszy pracownik naukowy w Centrum Geolingwistyki Instytutu Języka Litewskiego. W latach 1990–1995 studiowała w Wileńskim Instytucie Pedagogicznym (obecnie Akademia Pedagogiczna Uniwersytetu im. Witolda Wielkiego), gdzie uzyskała kwalifikacje nauczyciela języka i literatury litewskiej. W 2010 roku obroniła pracę doktorską z zakresu nauk humanistycznych Linksniuojamųjų žodžių kirčiavimo variantai pietų aukštaičių ir rytų aukštaičių vilniškių tarmėse.
W 1994 roku rozpoczęła pracę w Zakładzie Słowników Instytutu Języka Litewskiego, najpierw jako starszy asystent laborant, a później jako asystent. Od 2007 roku pracuje jako młodszy pracownik naukowy w Centrum Leksykografii, od 2011 – jako pracownik naukowy, od 2015 – jako pracownik naukowy w Centrum Geolingwistyki, a od 2019 – jako starszy pracownik naukowy.
Od 1996 roku jest zatrudniona w Państwowej Komisji Języka Litewskiego, najpierw pracowała jako sekretarz programowy, następnie jako koordynator programu, a od 2002 roku jako kierownik działu programowego.
Jej zainteresowania badawcze obejmują: akcentologię, dialektologię, leksykografię, etnolingwistykę.

Doktor nauk humanistycznych, samodzielny pracownik naukowy Instytutu Języka Litewskiego, Zakładu Języka Współczesnego. Vilija Sakalauskienė jest autorką książek: Teksty z okolic Griškabūdisa [Griškabūdžio apylinkių tekstai] (wspólnie z Rimą Bacevičiūte, 2003) i Teksty z okolic Jurbarkasa [Jurbarko apylinkių tekstai] (2008), współautorką i współredaktorką Słownika języka litewskiego [Lietuvių kalbos žodynas], współautorką i współredaktorką Współczesnego słownika języka litewskiego [Bendrinės lietuvių kalbos žodynas], jedną z autorek Słownika gwar Zanawików [Zanavykų šnektos žodyno], główną redaktorką tomów 2 i 3 tego słownika.
Opublikowała liczne artykuły naukowe z zakresu leksykologii, leksykografii, dialektologii i etnolingwistyki, także artykuły popularnonaukowe. Ostatnio część jej opracowań jest poświęcona badaniom etnolingwistycznym gwar litewskich, pracuje też nad materiałami kartoteki Jonasa Jablonskisa sporządzonej dla Słownika języka litewskiego, bada leksykę dwujęzycznego litewsko-polskiego słownika Antoniego Juszkiewicza (Antanas Juška), przygotowuje do druku Słownik gwar Jurbarkasa. Uczestniczyła w konferencjach naukowych organizowanych w Warszawie, Wrocławiu, Petersburgu i innych miastach. Współpracuje z Instytutem Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.

Profesor na Uniwersytecie Warszawskim, kierowniczka Zakładu Kultury Języka, Stylistyki Teoretycznej i Leksykologii. Autorka i redaktorka prac z zakresu semantyki, etnolingwistyki i kultury języka, badaczka języka religijnego.

Samodzielny pracownik naukowy w Centrum Geolingwistyki w Instytucie Języka Litewskiego. Członkini kolegium redakcyjnego czasopisma „Acta Linguistica Lithuanica”.
Jej zainteresowania badawcze to: dialektologia, fonetyka eksperymentalna, fonologia, morfologia, geolingwistyka, kontakty językowe.
Autorka monografii Pietų aukštaičių vokalizmo ir prozodijos bruožai (2004), opracowała zbiory tekstów gwarowych: Kučiūnų krašto šnektos tekstai (2006), Marcinkonių šnektos tekstai (2009), Seirijų šnektos tekstai (2016), Leipalingio apylinkių tekstai (2018), Švendubrės apylinkių tekstai (2020), Lenkijos lietuvių šnektų tekstai (2021), opublikowała artykuły naukowe z zakresu fonetyki gwarowej, fonologii, morfologii, socjolingwistyki, leksykologii i innych zagadnień. Współautorka prac zbiorowych: Baltu valodu atlants. Prospekts / Baltų kalbų atlasas. Prospektas / Atlas of the Baltic Languages. A Prospect (2009), Baltu valodu atlants. Leksika 1: Flora / Baltų kalbų atlasas. Leksika 1: Flora / Atlas of the Baltic Languages. Lexis 1: Flora (t. 1, 2012, 2013), Pietinių pietų aukštaičių šnektų žodyno (t. 1, 2016; t. 2, 2019), XXI a. pradžios lietuvių tarmės: geolingvistinis ir sociolingvistinis tyrimas (2014), Lietuvių tarmių kaita XXI a. pradžioje: Lenkijos lietuvių šnektos (2016), Dialektometrinis lietuvių tradicinių tarmių klasifikacijos pjūvis: žvalgomasis tyrimas (2019) i monografii Priebalsių akustinės ypatybės: palatalizacija ir balsingumas (2014).

Adiunkt w Pracowni Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Absolwentka językoznawczych studiów doktoranckich na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, slawistycznych studiów magisterskich na Uniwersytecie im. Janki Kupały w Grodnie (Białoruś), Studium Folklorystycznego na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Kilkakrotna stypendystka Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP.

Absolwentka filologii polskiej, była doktorantka w Katedrze Tekstologii i Gramatyki Języka Polskiego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Finalistka XVII edycji Ogólnopolskiego Konkursu im. Czesława Zgorzelskiego na najlepszą polonistyczną pracę magisterską. Rozprawę doktorską, w której podjęła temat analizy lingwistycznej dyskursu prezydenckiego (na przykładzie wystąpień publicznych Aleksandra Kwaśniewskiego, Lecha Kaczyńskiego i Bronisława Komorowskiego), przygotowała pod kierunkiem prof. dr hab. Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej. Uczestniczyła w konferencjach naukowych o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym.
Jest autorką kilku artykułów opublikowanych w czasopismach naukowych i monografiach pokonferencyjnych.
W kręgu jej zainteresowań naukowych znajdują się: dyskurs publiczny (przede wszystkim dyskurs prezydencki i medialny), socjolekty oraz tematyka memów internetowych i dostrzeganej w nich intertekstualności.

Pracuje na Wydziale Nauk Humanistycznych w Instytucie Językoznawstwa i Literaturoznawstwa Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach; członek Komisji Etnolingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów oraz Rady Naukowej Międzynarodowego Konwersatorium Eurojos; sekretarz Międzynarodowego Konwersatorium Eurojos.
Autorka książki Miejsca i wartości. Zmiany w językowym obrazie przestrzeni we współczesnej polszczyźnie (2007); redaktorka tomu zbiorowego Wartości w kulturach europejskich. Raport z badań empirycznych (2021); współredaktorka tomów zbiorowych: Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, red. Jerzy Bartmiński, t. 1: Dom (z J. Bartmińskim i I. Bielińską-Gardziel, 2015), Nazwy wartości w językach europejskich. Raport z badań empirycznych (z I. Bielińską-Gardziel i M. Brzozowską, 2017), Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 4: Słownik językowy – leksykon – encyklopedia w perspektywie badań porównawczych (z S. Niebrzegowską-Bartmińską i Joanną Szadurą, 2018). Autorka haseł w tomie Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych (2006) oraz artykułów na temat konceptów m.in. narodu, tolerancji, sprawiedliwości, odpowiedzialności, uczciwości oraz roli ankiet w badaniach nazw wartości. Redaktor naczelna czasopisma naukowego „Conversatoria Linguistica”.
Jej zainteresowania naukowe to: współczesna polszczyzna, a zwłaszcza semantyka i aksjologia lingwistyczna.

Samodzielny pracownik naukowy w Instytucie Języka Litewskiego. Autorka monografii o odmianie czasowników współczesnego języka litewskiego oraz artykułów naukowych z zakresu morfosyntaktyki i semantyki współczesnego języka litewskiego.

Absolwentka filologii polskiej na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, doktorantka w Katedrze Tekstologii i Gramatyki Języka Polskiego Instytutu Językoznawstwa i Literaturoznawstwa (dyscyplina: językoznawstwo). Przygotowuje rozprawę doktorską na temat językowo-kulturowego obrazu szacunku we współczesnej polszczyźnie. Tej problematyce poświęciła m.in. takie publikacje jak: Przejawy agresji językowej w wypowiedzi Krystyny Pawłowicz na temat Marszu Szmat (2019), Od „szacowania” do „szacunku” – rozwój znaczenia słowa „szacunek” w świetle danych leksykograficznych (2021), „Jak szanuję, to bez ale”. SZACUNEK w wypowiedziach ankietowych lubelskich studentów (2021), Rola badań ankietowych w rekonstrukcji językowo-kulturowego obrazu SZACUNKU we współczesnej polszczyźnie („Etnolingwistyka” 2021), „O jedną literę...” Tadeusza Różewicza w kontekście wydarzeń lokalnych. Rzecz o etyce słowa (2022). Jej zainteresowania badawcze to: semantyka, etnolingwistyka, aksjolingwistyka, językowy obraz świata, koncept kulturowy, etyka słowa, grzeczność językowa.

Językoznawczyni, doktor nauk humanistycznych, w 1997 roku ukończyła Instytut Pedagogiczny w Szawlach, uzyskując tytuł magistra językoznawstwa porównawczego. W 2004 roku obroniła na Uniwersytecie Wileńskim pracę doktorską Koncept smutku w językach litewskim i rosyjskim.

Absolwentka filologii polskiej, była doktorantka w Katedrze Tekstologii i Gramatyki Języka Polskiego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Jej praca magisterska pt. Analiza genologiczna blogu dla kreatywnych Jacka Kłosińskiego została wyróżniona w Konkursie im. Czesława Zgorzelskiego 2019. Rozprawę doktorską pt. Narracja o wojnie w książkach reportażowych Wojciecha Jagielskiego przygotowała pod kierunkiem prof. dr hab. Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej.
Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół zagadnień związanych z mediami oraz współczesnym użyciem języka w dyskursie publicznym, a także obrazem świata i światem wartości w wybranych gatunkach medialnych. Jest autorką kilku artykułów naukowych opublikowanych w czasopismach naukowych i monografiach pokonferencyjnych.
Uczestniczyła w kilkunastu konferencjach naukowych o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Pełni funkcję redaktor naczelnej czasopisma naukowego doktorantów Wydziału Humanistycznego UMCS „Acta Humana”. Publikuje również wiersze w czasopismach literackich i pracuje nad debiutancką książką poetycką.

Pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Wileńskiego, Wydziału Filologicznego. Autorka monografii: Šventieji ir nelabieji frazeologijoje ir liaudies kultūroje (2010) oraz Lietuvių velniavardžiai (2018). Samodzielnie i jako współautor opublikowała około 50 artykułów naukowych z zakresu dialektologii, fonologii, frazeologii i etnolingwistyki. Prace te były publikowane w litewskich, łotewskich, polskich, ukraińskich i rosyjskich czasopismach lingwistycznych. Wraz z współautorami przygotowała kilka książek dydaktycznych dla studentów, m.in. Lietuvių dialektologijos skaitiniai (1999), Centrinė šiaurės žemaičių kretingiškių tarmė (2007). Zredagowała i wydała kilka zbiorów żmudzkich tekstów dialektalnych opracowanych przez prof. dr. hab. A. Girdenisa: Žemaičių dzūkai (2008), Šiaurės žemaičių Skuodo zona (2012). Odnotowała ponad 40 000 wyrazów do Wielkiego Słownika Języka Litewskiego i jego suplementów, zebrała dużą liczbę tekstów gwarowych z różnych miejsc na Litwie. Publikowała przekłady tekstów naukowych z języka angielskiego i rosyjskiego: tłumaczenie artykułu N.I. Tołstoja Język i kultura (2009) i inne. W 2013 roku prowadziła wykłady dla studentów i doktorantów Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Petersburskiego na kierunku bałtystyki.

Docent na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wileńskiego, redaktor naczelna czasopisma „Slavistica Vilnensis”.
Jest autorką wielu artykułów naukowych w języku rosyjskim i słoweńskim opublikowanych na Litwie i za granicą na temat językoznawstwa porównawczego, dialektologii rosyjskiej i polskiej, frazeologii rosyjskiej, słoweńskiej i litewskiej, słoweńskiego i rosyjskiego językowego obrazu świata, metafory w poezji rosyjskiej i litewskiej, historii i historiografii literatur słowiańskich i innych.
Przełożyła monografię Nikołaja Michajłowa o historii mitologii (История славянской мифологии в XX веке, 2017) ze słoweńskiego na rosyjski.
Prezentowała referaty na międzynarodowych konferencjach naukowych na Litwie, w Polsce, Rosji, Słowenii, Serbii, Białorusi, Ukrainie, we Włoszech, na Łotwie, w Estonii oraz na międzynarodowych kongresach slawistów w Lublanie, Mińsku i Belgradzie.

Absolwentka filologii polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wileńskiego (2017–2021, dyplom Magna Cum Laude), magistrantka na kierunku języki i kultury Europy Północnej, tłumaczka, pracownik Muzeum Adama Mickiewicza przy Muzeum Uniwersytetu Wileńskiego, laureatka Nagrody Prezydenckiej im. Antanasa Smetony. Uczestniczyła w badaniach studenckich związanych z rozwojem nowej na Litwie metodologii lingwistyki kulturowej, wraz z prof. Kristiną Rutkovską przygotowała artykuł Litewski obraz matki w świetle danych ankietowych. Wygłosiła referaty na Międzynarodowych Seminariach Lingwistyki Kulturowej (2019, 2020, 2021), Dorocznej Litewskiej Studenckiej Konferencji Naukowej (2019), Międzynarodowej Studenckiej Konferencji Naukowej „Dni Polonistyki” (2018, 2019, 2021),
Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Miejsce Narracji Ludowej w Ogólnonarodowej
Narracji Tożsamościowej” (2021).

Adiunkt w Katedrze Tekstologii i Gramatyki Języka Polskiego Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Jej zainteresowania naukowe obejmują etnolingwistykę, opozycję swój–obcy, stereotypy etniczne i narodowe. Jest autorką książki Stereotypy etniczne w polskiej kulturze ludowej oraz kilkunastu artykułów z tego zakresu.

Doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa polskiego, pracownik Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, członkini Zespołu Etnolingwistycznego IS PAN i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej do prac nad Słownikiem stereotypów i symboli ludowych. Członkini Komisji Etnolingwistycznej Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk. Autorka rozprawy doktorskiej Językowo- kulturowy obraz świętych w polskiej tradycji ludowej (promotor: prof. dr hab. Jerzy Bartmiński) oraz artykułów dotyczących ludowych świętych.
Jej zainteresowania naukowe to: etnolingwistyka, religijność ludowa.

Doktorantka w Instytucie Literatury i Folkloru Litewskiego, wykładowczyni języka hiszpańskiego w Instytucie Języków Obcych Uniwersytetu Wileńskiego. Posiada tytuł bakalarza języka hiszpańskiego oraz tytuł magistra z zakresu językoznawstwa ogólnego Uniwersytetu Wileńskiego.
Prowadziła badania nad obrazem młodości w języku litewskim, prezentowała referaty na międzynarodowych konferencjach.
Jej zainteresowania badawcze to: etnolingwistyka, frazeologia, nauczanie języków obcych.