Trust relationship a eksploatacja uranu na ziemi Diné – wyzwania suwerenności plemiennej w polityce energetycznej Stanów Zjednoczonych .......... 111

W artykule zawarto analizę społecznych, ekonomicznych oraz kulturowych skutków wydobycia uranu na ziemiach Diné, położonych na styku czterech stanów: Arizony, Nowego Meksyku, Kolorado i Utah, w regionie Południowego Zachodu Stanów Zjednoczonych. Ukazano, w jaki sposób eksploatacja zasobów naturalnych stała się narzędziem przemocy kolonialnej wobec ludności rdzennej w Stanach Zjednoczonych w XX wieku. W latach 1944-1986 na terenie Navajo Nation – rezerwatu, który współcześnie zamieszkują Diné, funkcjonowało ponad 500 kopalń uranu, z których wydobyto niemal 30 ton rudy uranu. Po zakończeniu eksploatacji wiele z nich pozostawiono bez odpowiedniej rekultywacji, co sprawiło, że Diné są narażeni na szkodliwe promieniowanie, co ma poważne skutki zdrowotne i prowadzi m.in. do chorób nowotworowych. W artykule podkreślono też, iż w trakcie wydobywania uranu dochodziło do szeregu zaniedbań ze strony przedsiębiorstw i strony federalnej; zabrakło też świadomej zgody społeczności zamieszkującej Navajo Nation na tę działalność. Autorka wskazuje, że przemysł energetyczny stanowi poważne wyzwanie dla idei suwerenności ludów rdzennych, opartej na relacji z Matką Ziemią, i dowodzi, iż eksploatacja uranu na ziemiach Diné utrudniała realizację autonomii politycznej i niezależności Narodu, co w efekcie przyczyniło się do utrwalenia kolonialnych mechanizmów podporządkowania plemion rdzennych w polityce energetycznej Stanów Zjednoczonych.