Postawy elit Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec elekcji Władysława IV Wazy i Michała Korybuta Wiśniowieckiego
Słowa kluczowe:
Grand Duchy of Lithuania, elites, attitudes, magnates, royal elections, Władysław IV Waza, Vladislaw IV Vasa, Michał Korybut Wiśniowiecki, Michael I, Sapecha family, Pac family, Radziwiłł familyStreszczenie
ATTITUDES OF THE ELITES OF THE GRAND DUCHY OF LITHUANIA TOWARDS THE ELECTIONS OF VLADISLAV IV VASA AND MICHAEL I
The monography focuses mainly on an analysis of socio-political attitudes of representatives of the elites in the Grand Duchy of Lithuania towards candi- dates to the Polish throne. The author discusses constancy or changeability in the behavior of the magnates, which was influencing political attitudes of the whole environment connected with a given senator: his close and distant family, faction, and gentry centered around him. The problem is elucidated on the example of two elections which were held in widely different political circumstances: in 1632 in the case of Vladislaw IV Vasa and 1669 in the case of Michał Korybut Wiśniowiecki (Michael I).
Rozdziały
-
TABLE OF CONTENTS
-
Wykaz skrótów .......... 7
-
Wstęp .......... 11
-
ROZDZIAŁ I Elity Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVII wieku. Studium postaw
-
1. Postawy a postawy polityczne .......... 27
-
2. Co wywiera wpływ na postawy? .......... 37
-
3. System klientalny, status magnata i elity w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII wieku – próba systematyzacji pojęć .......... 42
-
ROZDZIAŁ II Aktywność polityczna elit litewskich w czasie bezkrólewi po śmierci Zygmunta III Wazy i abdykacji Jana Kazimierza jako wyznacznik postaw
-
1. Przedstawiciele litewskiej elity społeczno-politycznej w przededniu bezkrólewi w latach 1632 i 1668–1669 .......... 53
-
2. Litewska scena polityczna w czasie bezkrólewia w 1632 roku .......... 72
-
2.1. Sytuacja państwa przed śmiercią Zygmunta III Wazy .......... 72
-
2.2. Walka o wpływy polityczne wśród elit litewskich w czasie bezkrólewia w 1632 roku .......... 81
-
3. Bezkrólewie w latach 1668–1669 .......... 121
-
3.1. W przededniu bezkrólewia. Litewska scena polityczna wobec planów elekcji vivente rege i abdykacji Jana Kazimierza .......... 121
-
3.2. Obozy polityczne na Litwie w służbie kandydatów do tronu polskiego .......... 126
-
ROZDZIAŁ III Środki perswazji i próby zmiany postaw
-
1. Człowiek epoki staropolskiej i jego doznania zmysłowe a zmiany postaw .......... 153
-
2. Korespondencja, pisma propagandowe .......... 155
-
3. Korzyści materialne i awanse .......... 172
-
4. W kręgu komunikacji wizualnej – orszaki i wjazdy na elekcję .......... 187
-
5. Inne sposoby perswazji .......... 206
-
ROZDZIAŁ IV Oczekiwania szlachty litewskiej wobec kandydatów do tronu – cechy przyszłego władcy
-
1. Pochodzenie kandydatów do tronu – potomek Jagiellonów czy król-rodak? .......... 221
-
2. Ideał władcy-wodza .......... 239
-
3. Wyznanie i tolerancja religijna .......... 247
-
4. Zachowanie praw i wolności szlacheckich .......... 256
-
5. Wiek, zdrowie i rodzina kandydatów do tronu .......... 265
-
6. Pozycja społeczno-polityczna i zamożność (szczodrość) .......... 271
-
7. Wychowanie oraz znajomości kultury i obyczajów Rzeczypospolitej .......... 276
-
8. Idealny władca elit Wielkiego Księstwa Litewskiego – Władysław Zygmunt Waza czy Michał Korybut Wiśniowiecki? .......... 283
-
Zakończenie .......... 289
