A Revolution That Has Not Happened: The Potential of the Russian Nationalist Revival .......... 67

W rozdziale omówiono perspektywy rewolucji nacjonalistycznej w Rosji. Badaniu poddano teoretyczną bazę, obiektywne okoliczności mogące się przyczynić do ewentualnej zmiany, potencjał organizacyjny organizacji nacjonalistycznych, warunki polityczne i nastroje rosyjskiej części obywateli Federacji Rosyjskiej. Pierwszy filar ewentualnej rewolucji to jej fundamenty teoretyczne, stosunkowo dobrze rozwinięte i logicznie zorganizowane. Rosyjscy nacjonaliści mają do dyspozycji wiele historycznych i współczesnych modeli nacjonalistycznych przemian politycznych. Jednak starsze modele wydają się mniej skuteczne w kontekście obecnej sytuacji narodu rosyjskiego. Religijne i ideologiczne konflikty z Zachodem czy innym wrogiem zewnętrznym schodzą na dalszy plan wobec takich problemów jak rosnąca obecność kaukaskich i środkowo-azjatyckich emigrantów, którzy mogą stać się następcami etnicznych Rosjan w państwie. Analiza potwierdza pogląd, że współczesny nacjonalizm jest konceptualnie rozbieżny. Jednym z jego biegunów jest rosyjski imperializm, inkluzywność i ekspansja polityczna (głęboko zakorzenione w poprzednim okresie historii Rosji), generalnie wspierane przez Kreml. Druga tendencja – etniczny i „unikalny” nacjonalizm, poddawany krytyce przez obecną elitę, która postrzega go jako zagrożenie dla integralności państwa. Nie należy nie doceniać organizacyjnego potencjału rosyjskich nacjonalistów, charakterystyczne są tu jednak rozproszenie i brak woli zjednoczenia. Imperialistyczni nacjonaliści reprezentowani są w tak potężnych strukturach jak Kongres Wspólnot Rosyjskich czy Polityczna Partia LDPR (wcześniej Liberalno-Demokratyczna Partia Rosji). Są silnie podporządkowani Kremlowi i nie mogą odnieść sukcesu bez pomocy rządu. Natomiast etnicznie i kulturowo zorientowani nacjonaliści są rozproszeni w różnych organizacjach, pozbawieni koordynującego centrum i są prześladowani. Polityczne i prawne warunki dla przeprowadzenia nacjonalistycznej rewolucji nie są korzystne. Należy wziąć pod uwagę duże problemy z rejestracją, oficjalnymi zakazami, trudnościami z dostępem do mediów. Na mocy federalnej ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. N 114-ФЗ „O przeciwdziałaniu działalności ekstremistycznej” kilka radykalnych grup bądź relatywnie umiarkowanych organizacji zostało usuniętych z oficjalnego życia politycznego w Rosji i nie prze-widuje się liberalizacji w tej dziedzinie.Kwestia gotowości Rosjan do wspierania nacjonalistycznych zmian politycznych w przyszłości pozostaje otwarta. Niemniej jednak wiele wydarzeń, takich jak zamieszki w Kondopodze w 2006 r. czy na placu Manieżnym w grudniu 2010 r., pokazuje, że świadomość problemu kryje się gdzieś w rosyjskich duszach i że śpiący niedźwiedź może się obudzić, jeśli sytuacja wymknie się spod kontroli. Z jednej strony poczucie, że wewnętrzni imigranci są bardziej konkurencyjni, wydaje się wzrastać z powodu obiektywnych procesów demo-graficznych. Z drugiej – udział nierosyjskich mieszkańców Federacji może osłabić potencjał rewolucyjny.