Harmonia i dysonans : Wokół rozmów z oksfordzkimi filozofami
Streszczenie
Książka Beaty Polanowskiej-Sygulskiej jest zbiorem sześciu esejów, uzupełnionych aneksem zawierającym dodatkowo dwa wspomnienia, a poświęconych przede wszystkim poglądom filozoficznym wybitnych polskich i zagranicznych myślicieli. Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że książka jest napisana w niezwykle nowoczesny sposób. Po pierwsze, nie ogranicza się do zimnego, niezaangażowanego zrelacjonowania poglądów omawianych filozofów. Wprost przeciwnie – ponieważ Autorka miała możliwość osobistego spotkania większości osób, o których pisze, jej narrację przenika duch rozmowy z żywym człowiekiem, nie zaś oddalonej z konieczności analizy jego poglądów. Ta bliskość czyni tę pozycję absolutnie wyjątkową. Po drugie, książka jest niezwykle nowoczesna, bo przybliża poglądy omawianych myślicieli przez odniesienie ich do współczesności. Analizuje ona, czy można dostrzec związek między Hayekiem a współczesnym kapitalizmem inwigilacji, jaką wartość mają poglądy Johna Graya w czasie, gdy trwa wojna w Ukrainie, oraz to, jak filozofia XX wieku może nam pomóc zrozumieć brexit czy atak zwolenników Trumpa na Kapitol. To kolejna wielka zaleta tego opracowania.
prof. dr hab. Marcin Matczak (Uniwersytet Warszawski)
Rozdziały
-
SPIS TREŚCI
-
Podziękowania .......... 15
-
ROZDZIAŁ I. WPROWADZENIE .......... 19
-
1. Wstęp .......... 19
-
2. Eseje: od Berlina i Kołakowskiego, poprzez Hayeka, Zuboff, Poppera i Graya, po Zienkiewicza i ideę holizmu prawniczego .......... 21
-
3. Aneks: wspomnienia o Profesorach Zbigniewie Pełczyńskim i Franciszku Gizbert-Studnickim .......... 38
-
4. Zakończenie: doktoraty honoris causa, angielskie arystokratki i królowa Elżbieta II .......... 41
-
ROZDZIAŁ II. HARMONIA I DYSONANS. WIZJE ŻYCIA ETYCZNEGO ISAIAHA BERLINA I LESZKA KOŁAKOWSKIEGO .......... 47
-
1. Wprowadzenie .......... 47
-
2. Źródła zdumienia .......... 52
-
3. Dwie perspektywy etyczne – zdumiewające podobieństwo i przepaść .......... 56
-
4. Zakończenie .......... 71
-
ROZDZIAŁ III. OD WOLNEGO RYNKU DO MASZYNOWEGO ROJU? PYTANIE O ODPOWIEDZIALNOŚĆ HAYEKA ZA EKSPLOZJĘ KAPITALIZMU INWIGILACJI .......... 75
-
1. Wprowadzenie .......... 75
-
2. Od narodzin do eksplozji kapitalizmu nadzoru .......... 79
-
3. Wizja kapitalizmu inwigilacji a koncepcja Hayeka .......... 92
-
4. Zakończenie .......... 103
-
ROZDZIAŁ IV. CO POZOSTAŁO Z FILOZOFII POLITYCZNEJ POPPERA .......... 107
-
1. Wprowadzenie .......... 107
-
2. Karl Raimund Popper i jego wojenny dorobek .......... 109
-
3. Popperowskie przesłanie wobec wyzwań współczesności .......... 117
-
4. Społeczeństwo zamknięte a społeczeństwo otwarte .......... 118
-
5. Krytyka teorii spiskowej .......... 125
-
6. Minimalistyczna teoria demokracji .......... 127
-
ROZDZIAŁ V. ANTYCZNA HYBRIS, OŚWIECENIE I PROJEKTU UNII EUROPEJSKIEJ. DLACZEGO GRAY POPARŁ BREXIT .......... 137
-
1. Prezent od losu: spotkanie .......... 137
-
2. Kość niezgody: brexit .......... 141
-
3. Dlaczego Gray poparł brexit .......... 147
-
ROZDZIAŁ VI. ETYKA JOHNA GRAYA A WOJNA W UKRAINIE.......... 153
-
1. Wojna i Grayowska kocia filozofia .......... 153
-
2. Koty i sens życia – od Platona po transhumanistów .......... 164
-
3. Felis silvestris i homo sapiens .......... 171
-
4. Przepaść między gatunkami .......... 177
-
5. Koty i ludzie w tradycji filozoficznej Zachodu i Wschodu .......... 182
-
6. Wojna i kocia filozofia raz jeszcze .......... 189
-
ROZDZIAŁ VII. PLURALIZM WARTOŚCI I HOLIZM PRAWNICZY .......... 203
-
1. Wprowadzenie .......... 203
-
2. Pluralizm wartości .......... 208
-
3. Holizm prawniczy .......... 215
-
4. Od pluralizmu wartości do holizmu prawniczego .......... 224
