Tłumacz w cyfrowym świecie: Kompetencje techniczne tłumacza w praktyce i dydaktyce przekładu tekstów specjalistycznych
Słowa kluczowe:
translation studies, translation technology, translator’s competences, specialized translationStreszczenie
We współczesnej praktyce i dydaktyce przekładu tekstów użytkowych niezmiernie aktualnym i mało zbadanym obszarem są kompetencje techniczne tłumacza. Autor zgłębia tę tematykę, opierając się na własnym doświadczeniu, wybranych ramach kompetencyjnych oraz stosując metody wieloletnich badań mieszanych. W książce scharakteryzowano narzędzia językowe wykorzystywane w procesie tłumaczenia, związaną z nimi wiedzę i umiejętności niezbędne do profesjonalnego przekładu, a także wykazano ich znaczenie na tle pozostałych kompetencji tłumacza.
Studentów przekładoznawstwa i osoby zawodowo związane z tłumaczeniem lub zainteresowane przetwarzaniem języka może zaciekawić poruszona w książce problematyka automatyzacji procesu tłumaczenia w dużej instytucji Unii Europejskiej oraz opis ewolucji technologii tłumaczeniowych, od narzędzi CAT po różne generacje translacji maszynowej i najnowsze rozwiązania oparte na sieciach neuronowych, takie jak translacja neuronowa (NMT) i duże modele językowe (LLM). Dydaktycy przekładu znajdą tu z kolei przegląd koncepcji i modeli kompetencyjnych oraz praktyczne ćwiczenia rozwijające kompetencje techniczne tłumacza w erze technologii cyfrowych.
Rozdziały
-
SPIS TREŚCI
-
Podziękowania .......... 7
-
Wprowadzenie .......... 13
-
Wykaz skrótów z ich oryginalnym rozwinięciem .......... 17
-
ROZDZIAŁ PIERWSZY. KOMPETENCJA TŁUMACZA. OD MGLISTYCH WYOBRAŻEŃ PO MODELE NAUKOWE I UJĘCIA EKSPERCKIE
-
1.1. Wstęp .......... 21
-
1.2. Wiele twarzy przekładoznawstwa .......... 22
-
1.3. Korzenie przekładoznawstwa i mapa Holmesa .......... 23
-
1.4. Potrzeba badań i przeglądu podstawowych definicji .......... 25
-
1.5. Kompetencje tłumacza a koncepcje językoznawcze i przekładoznawcze .......... 34
-
1.6. Złożone naukowe modele kompetencyjne .......... 40
-
1.7. Ujęcia eksperckie: ramy kompetencyjne EMT (2009–2022) .......... 58
-
1.8. Uwagi końcowe do rozdziału .......... 69
-
ROZDZIAŁ DRUGI. NARZĘDZIA JĘZYKOWE I PROCES PRZEKŁADU W CYFROWYM ŚWIECIE. OD TEORII PRZETWARZANIA JĘZYKA DO PRAKTYKI PRZEKŁADU SPECJALISTYCZNEGO
-
2.1. Wstęp .......... 71
-
2.2. Typologia tekstów specjalistycznych według W. Kollera .......... 71
-
2.3. Początki narzędzi językowych .......... 73
-
2.4. Poziomy automatyzacji tłumaczenia .......... 73
-
2.5. Rozwój translacji maszynowej – rys historyczny .......... 81
-
2.6. Ewolucja systemów translacji maszynowej .......... 89
-
2.7. Wady i zalety translacji maszynowej .......... 100
-
2.8. Miary jakości translacji maszynowej i metody komputerowej analizy tekstów .......... 104
-
2.9. Inne narzędzia związane z kompetencjami technicznymi tłumacza .......... 105
-
2.10. Stosowanie technologii tłumaczeniowych przez biura tłumaczeń i niezależnych tłumaczy .......... 108
-
2.11. Normy związane z tłumaczeniem a technologie .......... 111
-
2.12. Studium przypadku instytucji międzynarodowej – analiza procesu przekładu tekstów specjalistycznych na przykładzie Komisji Europejskiej .......... 119
-
2.13. Uwagi końcowe do rozdziału .......... 126
-
ROZDZIAŁ TRZECI. KOMPETENCJE TECHNICZNE W PRZEKŁADZIE SPECJALISTYCZNYM A EDUKACJA TŁUMACZY
-
3.1. Wstęp .......... 129
-
3.2. Metoda akroamatyczna w szkoleniach z oprogramowania CAT .......... 130
-
3.3. Współczesne podejścia teoretyczne w edukacji tłumaczy .......... 132
-
3.4. Edukacja w zakresie przekładu specjalistycznego i technologii tłumaczeniowych w praktyce .......... 138
-
3.5. Uwagi końcowe do rozdziału .......... 158
-
ROZDZIAŁ CZWARTY. KOMPETENCJE TECHNICZNE TŁUMACZA TEKSTÓW SPECJALISTYCZNYCH. WIELOLETNIE ANKIETOWE BADANIE PORÓWNAWCZE
-
4.1. Wstęp .......... 161
-
4.2. Charakterystyka branży usług językowych .......... 162
-
4.3. Badania kompetencji tłumacza w odniesieniu do ram EMT .......... 167
-
4.4. Charakterystyka wieloletniego badania nad kompetencjami technicznymi tłumacza prowadzonego na Uniwersytecie Jagiellońskim .......... 170
-
4.5. Wyniki badania .......... 176
-
4.6. Uwagi końcowe do rozdziału .......... 206
