O zespoleniu dzielnic Rzeczypospolitej jako autorski pomysł Michała Bobrzyńskiego na ustrój Rzeczypospolitej Polskiej u progu odzyskania niepodległości ………. 63

Streszczenie

Profesor Michał Bobrzyński jako jeden z przedstawicieli słynnych konserwatystów krakowskich istotnie wpłynął na rozwój polskiej nauki o historii ustroju i państwa polskiego. W przededniu odradzania się Rzeczypospolitej Polskiej po okresie zaborów przedstawił on swój autorski pomysł, który ujął w dziele O zespoleniu dzielnic Rzeczypospolitej. Integralną częścią jego pomysłu była Ankieta w sprawie Konstytucji dla Rzeczypospolitej Polskiej, będąca swoistego rodzaju preludium do dalszych prac nad kształtowaniem nowo tworzącego się przyszłego ustroju państwa polskiego. Powyższy projekt zawierał propozycje stworzenia kluczowych relacji pomiędzy naczelnymi organami nowego państwa, które z jednej strony opierać się miały na sprawdzonych i skutecznych z punktu widzenia kierowania państwem instytucjach, takich jak prezydent, a więc głowa państwa oraz rada ministrów jako kolegialny organ wykonawczy, tworząc w ten sposób dwugłową egzekutywę. Projekt wprowadzał także pewne elementy nowatorskie, tym samym przypominając nieco amerykański system prezydencki, co miało być zasadne w kontekście geopolitycznych uwarunkowań Rzeczypospolitej Polskiej oraz potrzeby silnego przywództwa, zwłaszcza w pierwszym okresie tworzenia podwalin państwowości. Jeśli chodzi natomiast o legislatywę, miały funkcjonować dwie izby parlamentu, tworząc tym samym ośrodki władzy ustawodawczej w Polsce. Niniejsza praca skupia się na analizie pomysłu profesora Bobrzyńskiego oraz próbie zdefiniowania, w którą stronę z punktu widzenia systemu ustrojowego ten projekt zmierzał. Podkreślić należy, że sama Ankieta nie daje w tej kwestii jednoznacznej odpowiedzi, co potwierdza omówienie poszczególnych elementów pomysłu Michała Bobrzyńskiego.

Opublikowane

8 października 2025

Jak cytować

Dyląg, M. (2025) “O zespoleniu dzielnic Rzeczypospolitej jako autorski pomysł Michała Bobrzyńskiego na ustrój Rzeczypospolitej Polskiej u progu odzyskania niepodległości ………. 63”, in Bernacki, W. and Characzko, R. (eds.) Historia, polityka, pamięć: Epoka Michała Bobrzyńskiego. Poland: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, pp. 63–74. doi:10.12797/9788383683591.04.