Obraz Kościoła katolickiego w polskiej prasie komunistycznej w latach 1945–1956
Słowa kluczowe:
analiza ilościowo-jakościowa, dyskurs polityczny, manipulacja, perswazja, prasa, propagandaStreszczenie
Komuniści po objęciu w 1945 r. władzy w Polsce zdawali sobie sprawę z roli, jaką duchowieństwo pełniło w społeczeństwie. Widzieli w Kościele swojego głównego konkurenta w dziedzinie wpływu światopoglądowego i szybko zaczęli dążyć do ograniczenia oddziaływania, jakie ta instytucja miała na życie społeczne i polityczne kraju. Do walki z religią zaangażowany został zarówno aparat bezpieczeństwa, jak i zinstytucjonalizowana propaganda. Jednym z najważniejszych elementów ataku propagandowego stało się manipulowanie mediami, którego celem było kształtowanie opinii publicznej w sprawach związanych z Kościołem. W niniejszej książce podejmuję próbę prześledzenia, a następnie analizy wykreowanego w ten sposób wizerunku Kościoła katolickiego w tekstach prasowych publikowanych przez komunistyczne dzienniki w latach 1945–1956. Zakładam, że wizerunek ten był kształtowany jako element dyskursywnego obrazu świata podporządkowanego partyjnej linii światopoglądowej. Ramy czasowe badań wyznacza data zerwania konkordatu między Polską a Stolicą Apostolską (12 września 1945 r.) oraz data zwolnienia prymasa Stefana Wyszyńskiego z internowania (28 października 1956 r.), czyli wydarzenia, które otworzyło nowy rozdział czasowej normalizacji w stosunkach między państwem a Kościołem katolickim w PolKomuniści po objęciu w 1945 r. władzy w Polsce zdawali sobie sprawę z roli, jaką duchowieństwo pełniło w społeczeństwie. Widzieli w Kościele swojego głównego konkurenta w dziedzinie wpływu światopoglądowego i szybko zaczęli dążyć do ograniczenia oddziaływania, jakie ta instytucja miała na życie społeczne i polityczne kraju. Do walki z religią zaangażowany został zarówno aparat bezpieczeństwa, jak i zinstytucjonalizowana propaganda. Jednym z najważniejszych elementów ataku propagandowego stało się manipulowanie mediami, którego celem było kształtowanie opinii publicznej w sprawach związanych z Kościołem.
W niniejszej książce podejmuję próbę prześledzenia, a następnie analizy wykreowanego w ten sposób wizerunku Kościoła katolickiego w tekstach prasowych publikowanych przez komunistyczne dzienniki w latach 1945–1956. Zakładam, że wizerunek ten był kształtowany jako element dyskursywnego obrazu świata podporządkowanego partyjnej linii światopoglądowej. Ramy czasowe badań wyznacza data zerwania konkordatu między Polską a Stolicą Apostolską (12 września 1945 r.) oraz data zwolnienia prymasa Stefana Wyszyńskiego z internowania (28 października 1956 r.), czyli wydarzenia, które otworzyło nowy rozdział czasowej normalizacji w stosunkach między państwem a Kościołem katolickim w Polsce. Analizowany okres umownie można nazwać czasem represji stalinowskich.
Ze Wstępu
Rozdziały
-
SPIS TREŚCI
-
1. Wstęp .......... 7
-
2. Stan badań .......... 11
-
3. Podstawy teoretyczno-metodologiczne .......... 51
-
4. Materiał badawczy .......... 59
-
5. Czym jest Kościół .......... 81
-
6. Jaki powinien być Kościół .......... 131
-
7. Kościół – komunistyczna władza (MY) .......... 161
-
8. Kościół – chłopi, robotnicy i bratnie narody (SWOI) .......... 209
-
9. Kościół – środowiska wrogie komunistom (OBCY) .......... 245
-
10. Zakończenie i wnioski .......... 279
-
Bibliografia .......... 285
