„Głodnemu chleb na myśli” : o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska
Synopsis
Tom wpisuje się w program badań nad polską wsią realizowany od lat, głównie z inspiracji środowiska wrocławskiego. Tym razem interdyscyplinarne grono badaczy zajęło się wieloaspektowo miejscem zbóż w życiu mieszkańców ziem polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska. Samą ideę publikacji należy uznać za uzasadnioną, a sposób jej realizacji za udany. Zebrane grono autorów w sposób zróżnicowany i wieloaspektowy spojrzało na tytułową problematykę, dzięki czemu powstała publikacja atrakcyjna zarówno dla świata akademii, jak i pasjonatów i amatorów nauki. Udział profesjonalnych historyków, językoznawców, etnografów, kulturoznawców oraz muzealników, folklorystów i regionalistów, ale także technologów uprawy i przetwórstwa zbożowego i farmaceutów gwarantuje wysoki poziom merytoryczny i powinien zaspokoić potrzeby poznawcze szerokiego kręgu odbiorców.
Z recenzji prof. dr hab. Adama Makowskiego
Chapters
-
TABLE OF CONTENTS
-
Słowo wstępne starosty wrocławskiego .......... 9
-
Wstęp od redakcji tomu .......... 11
-
ŁANY ZŁOTYCH ZBÓŻ W KRAJOBRAZ DOLNEGO ŚLĄSKA WPISANE
-
Historia i teraźniejszość – zboże wpisane w krajobraz rolniczy wsi dolnośląskiej w latach 1740-1914 na przykładzie gmin obecnego powiatu wrocławskiego .......... 15
-
Uprawa zbóż jako dominanta w krajobrazie rolniczym Dolnego Śląska .......... 35
-
„DOBROBYT WSI TO DOBROBYT MIAST”, CZYLI ZBOŻA W POLITYCE
-
Znaczenie zboża dla realizacji pierwszego planu pięcioletniego w Związku Radzieckim .......... 45
-
Zboże w symbolice i praktyce funkcjonowania komunistycznego aparatu bezpieczeństwa .......... 63
-
DORADZTWO AGRONOMICZNE, CZYLI „O NALEŻYTEJ UPRAWIE ROLI”
-
Produkcja zbożowa i sprawy społeczne w dziele Jakuba Kazimierza Haura, pisarza agronomicznego końca XVII i początku XVIII wieku .......... 77
-
Uwagi nad rolnictwem każdemu gospodarzowi do wiedzenia potrzebne. Rola kalendarzy w kształtowaniu i upowszechnianiu wiedzy o zbożach w Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII wieku .......... 93
-
Stacja doświadczalno-rolnicza w Gołębiewie koło Kutna. Zarys dziejów w latach 1899-1939 .......... 111
-
ZBOŻA W KARTOGRAFII I HERALDYCE
-
Dolnośląski krajobraz zbożem pisany i rysowany w atlasach geograficznych .......... 133
-
Zboża, ich uprawa i przetwórstwo w heraldyce gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w III Rzeczypospolitej .......... 141
-
„DOBRY MŁYN WSZYSTKO ZMIELE”, A… SPICHLERZ PRZECHOWA
-
Młynarstwo na Śląsku od końca XVIII w. do 1945 r. .......... 179
-
Młyny w powiecie bolesławieckim w latach 1945-1949 .......... 189
-
Funkcja, forma, adaptacja: przemysłowe dziedzictwo architektoniczne powiązane z produkcją mąki i chleba .......... 211
-
„DOBRA I BUŁKA PRZY CHLEBIE”, CZYLI ZBOŻA NA STOLE
-
Schlesischer Streuselkuchen. Uwagi źródłowe do dziejów legendy kuchni śląskiej .......... 237
-
Pieczywo mieszkańców nowożytnego Krakowa i okolic .......... 267
-
„Chleba naszego powszedniego…”, czyli o kuchni polskiego ziemiaństwa .......... 283
-
Moučné knedlíky v kuchařských knihách a receptářích slezské provenience 19. a počátku 20. století, aneb existoval slezský knedlík? .......... 293
-
Po Bożym Ciele siej tatarkę śmiele. O znaczeniu kaszy w kulturze kulinarnej Śląska .......... 317
-
Słów kilka o piekarstwie, pieczywie i jego spożyciu .......... 335
-
Piwowarstwo dawniej i dziś. Słów kilka o tradycjach piwowarskich we Wrocławiu .......... 353
-
„KIPI KASZA…”, CZYLI JĘZYKOWO-KULTUROWE ASPEKTY PROBLEMATYKI ZBOŻOWEJ
-
Gryka jak śnieg biała – językowo-kulturowy obraz gryki w polszczyźnie .......... 365
-
„PLON NIESIEMY PLON W GOSPODARZA DOM” – KULTUROWE ZNACZENIE ZBÓŻ
-
Żniwniok, czyli jak dziękowano za żniwa w rejencji opolskiej w latach 1933-1939 .......... 379
-
Dożynki. O letnim żegnaniu czasu niezwykłego .......... 399
-
Zboże w kulturze ludowej .......... 415
-
„NATURA UZDRAWIA” – O ZNACZENIU ZBÓŻ W FARMACJI I KOSMETOLOGII
-
Zboża i ich wykorzystanie w medycynie staropolskiej na podstawie poradnika Pawła Jana Biretowskiego .......... 433
-
Zdrowie i uroda: o wykorzystaniu zboża w farmacji i kosmetologii słów kilka .......... 449
-
ZBOŻE INSPIRUJE…
-
„A ziarno macie piękne, bardzo piękne…”, czyli kilka słów o historiach zbożem inspirowanych w polskich filmach pełnometrażowych i serialach telewizyjnych lat 1945-1989 .......... 471